Του Γ. Αγγέλη
Η συγκλίνουσα εκτίμηση των οικονομικών αναλυτών που παρακολουθούν προσεκτικά τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, είναι ότι τα περιθώρια παρέμβασης του κ. Ντράγκι έχουν περιορισθεί σχεδόν αποκλειστικά στα όρια της αναχρηματοδότησης των ευρωπαϊκών τραπεζών, όσον αφορά τα δάνεια TLTROs.
Η αιτία της αναγκαστικής παρέμβασης προβάλλει πλέον με μεγάλη σαφήνεια από τα πρακτικά της τελευταίας συνάντησης του Συμβουλίου της: η οικονομία της Ευρωζώνης έχει μπει σε φάση επιβράδυνσης.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, η γερμανική, έχει σχεδόν μηδενική ανάπτυξη και η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία, η ιταλική, έχει ήδη εισέλθει σε φάση ύφεσης.
Το κομβικό –και γι' αυτό απειλητικό– στοιχείο είναι ότι η ξαφνική επιβράδυνση της οικονομίας έχει αρχίσει να συνδέεται από πλευράς ανάλυσης με τη "στροφή" της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης σε πολιτική σύσφιξης της νομισματικής στήριξης της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος. Η διακοπή του QE εμφανίζεται ως η βασική αιτία αυτής της επιβράδυνσης σε συνδυασμό με την επιδείνωση των διεθνών συνθηκών.
Απέναντι στην εικόνα αυτή στελέχη της ΕΚΤ αρχίζουν πλέον να δίνουν "νέα" σήματα στις αγορές.
"Όταν έχουμε να κάνουμε με την κρίση, δεν θα διστάσουμε να εφαρμόσουμε αντισυμβατικά μέτρα, όπως οι καθαρές αγορές δημόσιου και ιδιωτικού χρέους (σ.σ. QE). Στο φως της ανάκαμψης (της οικονομίας) σταματήσαμε το QE. Αλλά τα επιτόκια εξακολουθούν να είναι χαμηλά και η νομισματική μας πολιτική θα παραμένει "χαλαρή” για αρκετό καιρό, καθώς περνάμε μια περίοδο αβεβαιότητας...". Με αυτά τα λόγια ο αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, Λουίς Ντε Γκουίντος, πριν από λίγες ημέρες στο πλαίσιο μιας συνέντευξης, επιχείρησε να καθησυχάσει τις αγορές για τις προθέσεις της ΕΚΤ μπροστά στη βέβαιη πλέον επιβράδυνση της ευρω-οικονομίας.
Η διαφορά
Όπως όμως παρατήρησαν ορισμένοι αναλυτές, ο Ισπανός αντιπρόεδρος της ΕΚΤ παραδέχθηκε έτσι ότι η ΕΚΤ έχει ήδη χάσει το ισχυρότερο εκ των "εργαλείων" της νομισματικής πολιτικής, τη δυνατότητα μείωσης των επιτοκίων. Και αυτό δεν θα ήταν τόσο "άσχημο" αν την ίδια στιγμή η "αδελφή" κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ, η Fed, βρισκόταν σε ανάλογη θέση. Όμως δεν βρίσκεται...
Αντίθετα η Fed έχει μέσα στα τελευταία τρία χρόνια αυξήσει σταδιακά τα επιτόκιά της αγγίζοντας πλέον το 2,5% πράγμα που σημαίνει ότι έχει και πάλι στα χέρια της σε κάποιο βαθμό τη δυνατότητα παρέμβασης στο κόστος χρήματος.
Η διαφορά μεταξύ της Fed και της ΕΚΤ είναι ότι ενώ και οι δύο μπορούν ανά πάσα στιγμή να αγοράσουν ιδιωτικό και δημόσιο χρέος ενισχύοντας τις οικονομίες τους εντούτοις μόνο η Fed μπορεί να κάνει τη διαφορά "μειώνοντας" ταυτόχρονα το κόστος χρήματος, καθώς στην Ευρωζώνη "τα επιτόκια εξακολουθούν να είναι χαμηλά..." όπως παραδέχθηκε ο κ. Ντε Γκουίντος. Ήδη η αμερικανική οικονομία τα τελευταία 2 χρόνια λειτουργεί με χαμηλά μεν αλλά θετικά επιτόκια, ενώ η ευρωπαϊκή οικονομία ήταν και παραμένει συνδεδεμένη με τον "ορό" των μηδενικών ή ακόμα και αρνητικών επιτοκίων...
Αυτό δεν σημαίνει ότι η ΕΚΤ είναι χωρίς εργαλεία για να αντιμετωπίσει μία κρίση χρέους και ρευστότητας στην Ευρωζώνη.
Τα "εργαλεία" που διαθέτει είναι αρκετά, αλλά πολλά εξ αυτών "σκοντάφτουν" στις εσωτερικές πολιτικές αντιφάσεις της Ευρωζώνης αλλά και τις μεγάλες ανισομέρειες. Το "εργαλείο" που ο ίδιος ο Ντράγκι χρησιμοποίησε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο είναι "λεκτικό" αλλά πολύ εύστοχο. Το 2012, με μία πρωτοφανούς διάστασης δήλωση "Forward Guidance", βεβαίωσε τις αγορές ότι η ΕΚΤ θα κάνει "whatever it takes" για να στηρίξει το χρέος σε ευρώ.
Το δεύτερο ισχυρό εργαλείο του ήταν τα δάνεια χαμηλού ή και αρνητικού κόστους στο τραπεζικό σύστημα, τα επονομαζόμενα LTROs στην αρχή και τα TLTROs στη συνέχεια. Ιταλικές και ισπανικές τράπεζες έχουν απορροφήσει μερικές εκατοντάδες δισ. ευρώ σε τέτοια δάνεια, ενώ οι ελληνικές τράπεζες έχουν ελάχιστα ποσά, περί τα 6 δισ. ευρώ. Τα δάνεια αυτά λήγουν το 2020-22 και η ΕΚΤ θα πρέπει να ανακοινώσει το αργότερο μέχρι τον Μάιο τις προθέσεις ανανέωσής τους όπως επίσης και των όρων που θα γίνει αυτό.
Σε κάθε περίπτωση Ιταλία-Ισπανία αλλά και πολλές γερμανικές κατά δεύτερο λόγο τράπεζες "κρέμονται" κυριολεκτικά από τις αποφάσεις της ΕΚΤ όσον αφορά τη χρήση του εργαλείου αυτού, γιατί διαφορετικά θα πρέπει να δεσμεύσουν τα κεφάλαιά τους στην αποπληρωμή των δανείων αυτών, προκαλώντας ασφυξία στις οικονομίες τους...
Ακραία μέτρα
Ακραίο και ενδεικτικό της σοβαρότητας της επερχόμενης κρίσης είναι το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να επαναφέρει το QE, ή να αλλάξει προς το χαλαρότερο τους όρους επανεπένδυσης των assets που λήγουν και θα μπορεί να επανεπενδύσει τα κεφάλαιά τους.
Ακραία, επίσης, θα ήταν η επαναφορά του προγράμματος στοχευμένης αγοράς κρατικού χρέους, το περιβόητο OMT, που τόσες αντιδράσεις είχε ξεσηκώσει στις αρχές της κρίσης. Η δυνατότητα αγοράς χρέους μιας χώρας εφόσον η ίδια το ζητήσει θα μπορεί να γίνει από την ΕΚΤ (ΟΜΤ) με την προϋπόθεση ότι η χώρα αυτή θα δεχθεί να εφαρμόσει σε συνεργασία με τον ESM, ένα πρόγραμμα (μνημόνιο) δημοσιονομικής εξυγίανσης...
Βέβαια η ΕΚΤ έχει και άλλο ένα "εργαλείο" στη διάθεσή της, την αγορά μετοχών με προϋποθέσεις. Ενδεχομένως το Συμβούλιο να έχει κι άλλα χαρτιά το ίδιο ή και περισσότερο αντισυμβατικά που θα μπορούσε να εφαρμόσει.
Όμως η εφαρμογή τους θα είναι ένα ισχυρό "κόκκινο καμπανάκι" για τις αγορές καθώς θα ερμηνευθεί ως άμεση αναγνώριση της αδυναμίας της ευρωοικονομίας. Και αυτό είναι που δεν θέλει κανείς να συμβεί ούτε στη Φρανκφούρτη ούτε στις Βρυξέλλες...
Πηγή: capital.gr
Leave a comment