Των John Springford, Christian Odendahl, Nic Winning
Το συνέδριο Ditchley Park του Νοεμβρίου συγκέντρωσε 50 κορυφαίους οικονομολόγους για να εξετάσουν την πολιτική της βραδείας ανάπτυξης στην Ευρώπη. Ενώ η οικονομία της Ευρώπης ανακάμπτει τελικά, οι μακροπρόθεσμες πολιτικές παραμένουν αδύναμες, χάρη στην χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας. Η αλλαγή των δημογραφικών θα εντείνει τους περιορισμούς στο κράτος πρόνοιας. Και η αυξανόμενη επιρροή των λαϊκιστικών κομμάτων μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολες τις φιλοαναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις.
Σε γενικές γραμμές υπάρχουν τέσσερα ερωτήματα που το συνέδριο επεδίωξε να απαντήσει για το πώς θα πρέπει να κινηθεί η Ευρώπη σε έναν κόσμο με χαμηλή ανάπτυξη.
Το πρώτο ερώτημα ήταν: μπορούν οι κυβερνήσεις να αυξήσουν τον διαρθρωτικό ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωπαϊκή οικονομία -και εάν ναι, πώς; Το συνέδριο συμφώνησε ότι υπήρξε μια επιβράδυνση στον ρυθμό ανάπτυξης από τη δεκαετία του 1970, την οποία η Μεγάλη Ύφεση επιδείνωσε. Αλλά οι οικονομολόγοι και πάλι δεν γνωρίζουν πλήρως γιατί η παραγωγικότητα ήταν τόσο απογοητευτική από το 2008. Υπήρξαν πολλές εξηγήσεις για τη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας όπως και λύσεις για αυτό. Προκειμένου να αυξηθεί η καινοτομία και οι επενδύσεις, οι συμμετέχοντες πρότειναν μεγαλύτερη χρήση της πολιτικής ανταγωνισμού στις αγορές με υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης, εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς υπηρεσιών και των κεφαλαιαγορών, φορολογώντας περισσότερο ισότιμα τις καινοτομίες με βάση το χρέος, ισχυρότερα εργασιακά δικαιώματα και περισσότερη εκπαίδευση και κατάρτιση για να προωθηθεί η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Ίσως οι κυβερνήσεις να πρέπει να σκεφτούν το ενδεχόμενο πολλαπλών μεταρρυθμίσεων ταυτόχρονα και να ελπίζουν ότι κάποιες θα αποφέρουν καρπούς.
Θα έχουν οι εργαζόμενοι μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας στο μέλλον; Το συνέδριο αποφάνθηκε μάλλον απαισιόδοξα. Ορισμένοι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι το "σοκ της Κίνας", το οποίο είχε αυξήσει την παγκόσμια προσφορά εργατικού δυναμικού και περιόρισε την διαπραγματευτική ισχύ των εργαζομένων στη Δύση, μπορεί να γυρίσει αντίστροφα καθώς η Κίνα γερνάει γρήγορα. Η υποσαχάρια Αφρική, η πιθανή "νέα Κίνα", ίσως να μην είναι σε θέση να ενσωματωθεί στην παγκόσμια οικονομία χωρίς καλύτερη διακυβέρνηση. Αλλά υπήρχαν και άλλοι λόγοι για να σκεφτεί κανείς ότι η "αδύναμη εργασία" θα συνεχιζόταν -η συμμετοχή σε εργατικά σωματεία συνέχιζε να μειώνεται σε όλον τον αναπτυγμένο κόσμο, εν μέρει επειδή το μερίδιο της μεταποίησης στην παραγωγή υποχωρούσε, και η επέκταση της εκπαίδευσης, μια σημαντική κινητήρια δύναμη από το 1945, θα ήταν δύσκολο να επαναληφθεί. Οι προτάσεις του συνεδρίου περιλάμβαναν κυβερνητική παρέμβαση για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων υψηλότερων κατώτατων μισθών, υψηλότερων επενδύσεων στην εκπαίδευση και στις δεξιότητες, και υψηλότερη φορολόγηση του πλούτου και της κληρονομιάς για την συγκέντρωση κεφαλαίων για επενδύσεις. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι περισσότερη αναδιανομή θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί πολιτικά, σε έναν κόσμο με χαμηλή ανάπτυξη.
Πώς θα πρέπει η μακροοικονομική πολιτική να απαντήσει στη χαμηλή ανάπτυξη; Υπήρξε ένας καλός βαθμός συναίνεσης ότι η ανάπτυξη της παραγωγικότητας και η μακροοικονομική πολιτική συνδέονται. Εάν οι φορείς χάραξης πολιτικής δεν δρούσαν αποφασιστικά για να σταθεροποιήσουν την οικονομία, η διαρθρωτική ανεργία θα αυξάνεται, μειώνοντας τα επίπεδα μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας και οι επενδύσεις αποθαρρύνονται. Πολλοί συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν θα έπρεπε να "εξορθολογίσουν" τη νομισματική πολιτική πολύ νωρίς. Και ότι οι Ευρωπαίοι φορείς χάραξης πολιτικής έπρεπε να χρησιμοποιήσουν τη δημοσιονομική πολιτική για να βοηθήσουν την ΕΚΤ να αναζωογονήσει την οικονομία. Άλλοι προχώρησαν πιο πολύ, προτείνοντας ότι η Ευρώπη θα πρέπει να προσπαθήσει να "τρέξει" μια οικονομία με χαλαρή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική, σε μια προσπάθεια να αυξήσει την ανάπτυξη. Αλλά πολλοί συμμετέχοντες ήταν σκεπτικοί ότι ο αντικυκλικός δημοσιονομικός συντονισμός μεταξύ των κρατών-μελών της ευρωζώνης, θα ήταν πολιτικά εφικτός. Ορισμένοι αμφισβήτησαν ακόμη και εάν ήταν επιθυμητό στο πλαίσιο του ιταλικού χρέους και του κινδύνου που αποτελεί συνολικά στη νομισματική ένωση.
Τέλος, πώς θα πρέπει τα μετριοπαθή κόμματα να αντιμετωπίζουν τις πολιτικές μηδενικού αθροίσματος, με τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τους πλούσιους και τους φτωχούς να παλεύουν για να διατηρήσουν το μερίδιό τους στο εθνικό εισόδημα; Πολλοί συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι οι πολιτικοί είχαν παραβλέψει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που γεννήθηκαν ή βρίσκονται σε πιο αδύναμες περιοχές. Ορισμένοι υποστήριξαν ότι τα υπουργεία Οικονομικών θα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερο βάρος στην πολιτική αντίδραση της αποβιομηχανοποίησης των πόλεων παρά στις αναλύσεις "κόστους-οφέλους" για την υποστήριξη των περιοχών με προβλήματα (οι οποίες συνήθως διαπιστώνουν ότι η επιδότηση ήταν πολύ κοστοβόρα). Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι μεγαλύτερη αναδιανομή θα ήταν δύσκολη εάν η ανάπτυξη συνέχιζε να είναι πολύ αργή, επειδή η μεγαλύτερη πίεση για αύξηση των δημοσίων επενδύσεων θα προερχόταν από ηλικιωμένους: οι δαπάνες υγείας και συντάξεων αναμένεται να αυξηθούν καθώς η baby boom γενιά της Ευρώπης μπήκε στην περίοδο του γήρατος. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν άσχημες επιδόσεις στην Ευρώπη επειδή χρειαζόταν υψηλά φορολογικά έσοδα για να χρηματοδοτήσουν τις προτεραιότητές τους. Υπήρξαν κάποιες ριζοσπαστικές προτάσεις από συμμετέχοντες στο συνέδριο: η μία αφορούσε στο να προχωρήσουν οι κυβερνήσεις σε αύξηση του δανεισμού τίτλων σε μεγάλη κλίμακα, με τα κέρδη να διανέμονται στους πολίτες. Άλλοι πρότειναν μια δέσμευση για την καθολική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αλλά το συνέδριο ήταν χωρισμένο για το εάν οι μετριοπαθείς έπρεπε να είναι συντηρητικοί, ως αντίβαρο στη ζημιά από τον λαϊκισμό ή να προσπαθήσουν να πείσουν τους πολίτες για τα πλεονεκτήματα ενός πιο παραγωγικού ριζοσπαστισμού σε σχέση με αυτόν που προσφέρεται από τους λαϊκιστές. Ωστόσο οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι έπρεπε να βρεθεί κάποιος τρόπος για να δοθεί προτεραιότητα στις επενδύσεις στο μέλλον και να βρεθεί ένας τρόπος να πούμε "όχι" στους όλο και περισσότερους συνταξιούχους στην Ευρώπη.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment