Δεν θέλει λέει να ακούγεται απαισιόδοξος, αλλά είναι. Ο καθηγητής Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, δεν κρύβει την ανησυχία του για τις οικονομικές εξελίξεις και δεν αποκλείει την επιστροφή της κρίσης. "Ασφαλώς υπάρχει κίνδυνος, λέει μιλώντας στο Capital.gr και τον Μανόλη Καψή, μιας κρίσης τύπου 2009. Το ενδεχόμενο να ξαναχρειαστούμε στήριξη δεν είναι μηδενικό. Και αν χρειαστούμε ξανά στήριξη, θα είναι πραγματικά επώδυνο. Πρέπει να το αποφύγουμε πάση θυσία...".
Γιατί η Ελλάδα σέρνεται; Γιατί δεν λειτούργησε το περίφημο ελατήριο; Η απάντηση του Νίκου Βέττα δεν εκπλήσσει. Γιατί η Ελλάδα παρά τα μνημόνια, παρά την 10ετή κρίση, δεν έμαθε το μάθημά της, υποστηρίζει ο γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Μελετών, και συνεχίζει η χώρα να κοιτάει με νοσταλγία το παλαιό καθεστώς, ενώ αρνείται να δημιουργήσει τις συνθήκες μιας νέας παραγωγικής βάσης. Κυρίως όμως η Ελλάδα, δεν έχει καταφέρει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Γι' αυτό και παραμένουμε εκτός αγορών, παρά την έξοδό μας από τα μνημόνια.... (σ.σ. Κι ας ισχυρίζονται ορισμένοι, ότι δήθεν δεν βγαίνουμε στις αγορές με δική μας θέληση.)
"Η συζήτηση περί δομικών μεταρρυθμίσεων αν δεν έχει νεκρώσει, λέει, έχει ατονήσει και παρακολουθούμε άβουλοι το εξωτερικό περιβάλλον να γίνεται δυσμενέστερο"... Η Ελλάδα παραμένει μη ελκυστική για τους επενδυτές.
Μπορεί μια πιο φιλελεύθερη οικονομικά κυβέρνηση, χωρίς τις ταξικές ιδεοληψίες του Συριζα, να αλλάξει το κλίμα; Ναι, απαντά, (μάλλον διστακτικά), αλλά θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να μπορέσει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, που είναι προϋπόθεση για να μπορέσει η Ελλάδα να ξεφύγει από το σπιράλ της στασιμότητας που ζούμε σήμερα.
Οι αναλύσεις του ΙΟΒΕ προβλέπουν ότι μετά το 2020 η χώρα θα γυρίσει σε ρυθμούς ανάπτυξης ακόμα πιο χαμηλούς από το σημερινό, ούτως η άλλως "φτωχό" 2%, ενώ το πρόβλημα του Ασφαλιστικού δεν έχει λυθεί και θα ξανατεθεί θέμα "επαναχάραξης του συστήματος", λέει ο καθηγητής Νίκος Βέττας.
"Η χώρα δεν έχει εύκολο δρόμο μπροστά της, προσθέτει χαρακτηριστικά, και όσοι νομίζουν ότι από εδώ και πέρα έχουμε κατηφόρα, έχουν λάθος. Επίπεδα ανάπτυξης της τάξης του 3-4% που θέλουμε, είναι πολύ δύσκολο να τα πιάσουμε", συνεπώς θα χρειαστεί πολλή προσπάθεια, για πολλά χρόνια, και αλλαγή νοοτροπίας για να μπορέσουμε να παραδώσουμε στα παιδιά μας μια καλύτερη χώρα, που να μπορεί να σταθεί στον διεθνή ανταγωνισμό.
Πως το είχε πει ο Ολι Ρέν; Έλληνες κουράγιο...
Η Συνέντευξη του καθηγητή Νίκου Βέττα, γενικού διευθυντή του ΙΟΒΕ, στον Μανόλη Καψή
- Κύριε Βέττα, το ΙΟΒΕ προβλέπει ανάπτυξη για το 2019 γύρω στο 2%, ίσως λίγο παραπάνω από 2%. Γιατί σερνόμαστε; Το 2% είναι πολύ πιο κάτω απ’ ό,τι θα έπρεπε να είναι με βάση την θεωρία του ελατηρίου, πολύ πιο κάτω από την ανάπτυξη που γνώρισαν άλλες χώρες που βγήκαν από το πρόγραμμα, πολύ πιο κάτω από αυτό που θα μας επέτρεπε να επιστρέψουμε σε μια κατάσταση πρό κρίσης. Γιατί σερνόμαστε;
Όσον αφορά την ανάπτυξη η κεντρική μας πρόβλεψη για φέτος πραγματικά είναι ότι η χρονιά θα κλείσει στην ευρύτερη περιοχή του 2% ίσως και λίγο πιο κάτω, μπορεί και λίγο πιο πάνω, αλλά μάλλον λίγο πιο κάτω, θα δούμε... Για την επόμενη χρονιά υπάρχει ακόμη μια δύναμη αδράνειας που μπορεί να μας πάει και ίσως και λίγο υψηλότερα, αλλά από κει και πέρα δρομολογημένο είναι το σύστημα, να αρχίσει να μειώνεται προς την περιοχή του 1%.
Άρα πράγματι υπάρχει μία έννοια ότι κινούμαστε οριζόντια και αυτό είναι σε πλήρη αντίθεση με αυτό το οποίο συνέβη στις άλλες χώρες που είχαν προγράμματα, όπου πρακτικά υπήρχε μία αναπήδηση της οικονομίας προς τα πάνω, με το που τελείωσαν οι περιορισμοί...
- Το περίφημο ελατήριο το έχουμε ξεχάσει...
Ναι θα σας πω λίγο και για την έννοια του ελατηρίου. Αλλά η αλήθεια είναι ότι καμία από τις υπόλοιπες χώρες δεν είχε τόσο βαθιά δομικά προβλήματα όσο η δικιά μας οικονομία. Είχαν να διαχειριστούν ζητήματα ζήτησης, είχαν να διαχειριστούν επίσης ζητήματα αστάθειας στα τραπεζικά τους, στα δημοσιονομικά τους, αλλά δεν είχαν τόση πολλή δουλειά να κάνουν στο να φτιάξουν τη μηχανή της οικονομίας.
- Μήπως η βασική αιτία είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης;
Ναι, αλλά αυτό πάει μαζί, γιατί ουσιαστικά το παλιό παραγωγικό πρότυπο, αυτό το οποίο μας έφερε στην κρίση πέθανε. Αλλά μέσα στην κρίση, η διαχείριση την οποία κάναμε ήτανε σα να κοιτάμε συνεχώς προς τα πίσω, σα να λέμε ότι θέλουμε να έχουμε αυτό, χωρίς να έχουμε τους αντικειμενικούς όρους. Και δεν υπήρξε παρά ελάχιστη θέληση για να χτίσεις κάτι καινούργιο. Αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα εμπιστοσύνης και μέσα στη χώρα, κανείς δεν είναι σίγουρος πώς θα είναι η Ελλάδα σε 5 χρόνια από τώρα, ενώ δεν υπάρχουν αυτές οι μεγάλες αβεβαιότητες για καμία από τις άλλες χώρες της Ευρώπης και υπάρχει και ένα θέμα εμπιστοσύνης γι' αυτούς οι οποίοι είναι έξω από τη χώρα. Οι οποίοι μας παρακολουθούν, μας παρακολουθούν με έναν τεράστιο μεγεθυντικό φακό, ήδη από το 2008 και από τα προγράμματα του 2010, αλλά ακόμη έχουν αμφιβολίες.
- Μήπως το μείγμα πολιτικής, η υπερφορολόγηση, τα υπερπλεονάσματα και στο τέλος του χρόνου δίνουμε ένα κοινωνικό μέρισμα, είναι ένα αδιέξοδο μείγμα πολιτικής;
Αυτό το οποίο περιγράφετε έχει μία οσμή των συνθηκών που μας έφεραν στην κρίση. Δηλαδή το ότι έχεις χρήματα, τα οποία κατά κύριο λόγο τα διαχειρίζεται το δημόσιο. Το Δημόσιο, χωρίς απαραίτητα κάποιους κανόνες, προεκλογικά μπορεί να δώσει κάτι περισσότερο, μπορεί να δώσει σε αυτόν που θα πιέσει πολιτικά κάπως περισσότερο, αντί να υπάρχει μία συνέχεια του κράτους που να στηρίζει αφενός τους πιο αδύναμους, και σε αυτό είναι πάρα πολύ ασθενής η χώρα μας, είναι χειρότερη η Ελλάδα στο να υπάρχουν κοινωνικές μεταβιβάσεις στους πραγματικά αδύναμους.
Εν μέρει αυτό οφείλεται στις πάρα πολύ υψηλές συντάξεις που δίνουμε στο σύνολο του πληθυσμού, όμως αυτό το οποίο μπορεί να πει κανείς είναι δύο πράγματα. Οι ανισορροπίες της χώρας ήταν και δημοσιονομικές, και αυτές έχουν διορθωθεί, μπορούμε να κάνουμε μία μεγάλη κουβέντα αν έχουν διορθωθεί με τον σωστό τρόπο, αλλά ήταν κατά κύριο λόγο ανισορροπίες που ερχόντουσαν στο εξωτερικό ισοζύγιο λόγω χαμηλής ανταγωνιστικότητας. Το πρώτο κομμάτι έχει διορθωθεί κυρίως με το να υπάρξει μία αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Αυτοί επιβαρύνουν σημαντικά κομμάτια του πληθυσμού, αλλά πρέπει να μην ξεχνάμε ότι η φορολογική βάση στην Ελλάδα παραμένει αρκετά στενή. Δηλαδή υπάρχει ακόμη ένα μεγάλο κομμάτι όσων παράγουν και καταναλώνουν, που έχουν πολύ μικρή φορολογική επιβάρυνση και αυτό επιβαρύνει τους υπόλοιπους υπέρμετρα. Αυτό αυτό δεν το φτιάξαμε, όσο θα έπρεπε μέσα στην κρίση και είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει. Το μείγμα δηλαδή στην πλευρά της φορολογίας. Τώρα το άλλο έλλειμμα το οποίο είναι η ανταγωνιστικότητα, εκεί το θέμα είναι ακόμη πιο ανησυχητικό. Γιατί η βασική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας που είχαμε, γιατί είχαμε, έγινε με μειώσεις στο μοναδιαίο κόστος εργασίας. Και αυτή η μείωση στο μοναδιαίο κόστος εργασίας πρακτικά έγινε κυρίως μέσα από χαμηλότερους μισθούς. Αυτό όμως σημαίνει, ότι αν το ζητούμενο είναι η συστηματική άνοδος των μισθών από δω και πέρα, γιατί αυτό είναι το ζητούμενο, θα χαθεί η ανταγωνιστικότητα. Εκτός αν δημιουργηθούν συνθήκες για να ανέβει η παραγωγικότητα με άλλους τρόπους. Το οποίο ουσιαστικά σημαίνει το θεσμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η παραγωγή, το επιχειρηματικό περιβάλλον και δεύτερον, επενδύσεις. Εκεί υπάρχει υστέρηση.
- Πόσο μάλλον που υπό τις παρούσες συνθήκες έχουμε και μείωση των δημοσίων επενδύσεων...
Ναι, οι δημόσιες επενδύσεις είναι σε χαμηλό επίπεδο. Γι' αυτό σας είπα, ότι έχει μια οσμή αυτό το οποίο γίνεται τώρα, της κατάστασης η οποία μας έφερε την κρίση. Δηλαδή το 2018 θυμίζει σε ορισμένα σημεία του 2008. Υπάρχουν μεταβιβάσεις από το κράτος σε ορισμένα κομμάτια του πληθυσμού, η συζήτηση περί δομικών μεταρρυθμίσεων αν δεν έχει πλήρως νεκρώσει έχει ατονήσει και κοιτάμε περίπου άβουλοι, το εξωτερικό περιβάλλον σιγά-σιγά να γίνεται περισσότερο δυσμενές χωρίς να προετοιμαζόμαστε γι' αυτό.
- Άρα λέτε ότι ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσουμε αυτή τη φάση, που σερνόμαστε όσον αφορά την ανάπτυξη, είναι να γίνουν μεγάλες επενδύσεις. Με την ένσταση ότι αυτή τη στιγμή, το περιβάλλον το προεκλογικό δεν μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, πόσο μάλλον αν σκεφτούμε την αλλεργία του "συστήματος Συριζα" όσον αφορά την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Κοιτάξτε, ο λόγος για τον οποίο με ακούτε λίγο ανήσυχο είναι ο εξής. Νομίζω ότι δεν θα βρείτε Έλληνα ο οποίος να μη χαρακτηρίσει την τελευταία δεκαετία, από δραματική μέχρι καταστροφική. Τα εισοδήματα έπεσαν, έπεσε επίσης η αξία των κινητών και ακινήτων περιουσιακών στοιχείων, είναι ελάχιστες οι δουλειές υψηλής αξίας και παρ' όλα αυτά, θα έλεγε κανείς, ότι όταν περνάει από έναν περίπου 10ετή εφιάλτη έχει μάθει συλλογικά ένα μάθημα. Τι είναι αυτό που τον έφερε στην κρίση, ποια είναι τα λάθη τα οποία έγιναν μέσα στην κρίση.
- Φοβάμαι ότι θα καταλήξετε λέγοντας ότι δεν συμβαίνει στην περίπτωσή μας. Ότι δεν μάθαμε τίποτα...
Έχω την ανησυχία πως όχι. Γιατί φαίνεται ότι τώρα που βγήκαμε από το τρίτο πρόγραμμα, 3 προγράμματα χρειάστηκαν για να εξισορροπήσει η οικονομία, επειδή η εξισορρόπηση έγινε κυρίως μέσα από την ύφεση και όχι με το να δημιουργηθούν πολύ ισχυρές ανταγωνιστικές βάσεις στην οικονομία, κοιτάμε με μια νοσταλγία προς τα πίσω, αλλά δεν έχουμε μία ισχυρή προοπτική προς τα μπρος. Άρα αυτό είναι ανησυχητικό. Ειδικά για τις επενδύσεις που είπατε, οι επενδύσεις είναι ο κατ’ εξοχήν δείκτης της οικονομίας ο όποιος κοιτάει προς τα εμπρός. Ιδίως οι μακροχρόνιες επενδύσεις που θέλουμε, δεν θέλουμε καιροσκοπικές επενδύσεις των τριών μηνών. Εκεί τα ζητήματα είναι δύο. Το ένα ζήτημα είναι το περίφημο ελατήριο. Στην ελληνική οικονομία δεν είναι μόνο θέμα διαχείρισης ζήτησης. Άλλωστε η εγχώρια αποταμίευση είναι πολύ χαμηλή. Ο μόνος τρόπος για να κινητοποιήσεις περισσότερη εγχώρια αποταμίευση είναι να μειώσεις περισσότερο την εγχώρια κατανάλωση, κάτι το οποίο μάλλον δεν είναι επιθυμητό. Αρα χρειάζεσαι πόρους από το εξωτερικό. Υπάρχει μια θάλασσα διεθνών κεφαλαίων που ψάχνουν να βρουν αποδόσεις.
- Μόνο που η Ελλάδα δεν είναι ακόμη ελκυστική.
Όχι δεν είναι. Μην ξεχνάμε ότι το πρόγραμμα τελείωσε τον Αύγουστο και τώρα που μιλάμε, που είναι Δεκέμβριος, είμαστε ακόμη εκτός διεθνούς χρηματοδότησης.
- Ήθελα να έρθουμε εδώ...Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι είμαστε ακόμη στη ζώνη υψηλού κινδύνου. Είμαστε ουσιαστικά αποκλεισμένοι από τις αγορές και εάν δεν βγούμε σύντομα, το μαξιλάρι θα αρχίσει να μειώνεται επικίνδυνα. Υπάρχει κίνδυνος μιας νέας, οξύτατης κρίσης τύπου 2009;
Ασφαλώς υπάρχει. Νομίζω ότι αυτό, για οποιονδήποτε κοιτάει την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, επίσης για όποιον μελετά το γεγονός ότι στην Ευρώπη φτιάχνονται θεσμοί για την περίπτωση που κάποιο μέλος της ευρωζώνης ξαναχρειαστεί να στηριχθεί, το ενδεχόμενο η ελληνική οικονομία να ξαναχρειαστεί στήριξη, δεν είναι μηδενικό. Αλλά αυτό το ενδεχόμενο θα είναι ιδιαίτερα επώδυνο και είναι κάτι το οποίο θα πρέπει με κάθε τρόπο να το αποφύγουμε...
- Τι πρέπει να κάνουμε;
Οι αποδόσεις των ομολόγων είναι μία ένδειξη της εμπιστοσύνης που έχουν οι ξένοι για μας. Και από τεχνικής πλευράς αυτό θα πρέπει να πέσει, δηλαδή να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη, περίπου στο επίπεδο με το οποίο τρέχει η οικονομία. Δηλαδή τα ομόλογα αυτή τη στιγμή είναι γύρω στα 4,5%, τα πιο μακροπρόθεσμα, η ελληνική οικονομία τρέχει γύρω στο 2, εάν δούμε αυτό το 2 σιγά-σιγά να πλησιάζει προς το 3 και αν δούμε το 4,5% των ομολόγων να πλησιάζει προς το 3 από την πάνω πλευρά... Από τεχνική άποψη αυτή είναι μια κατάσταση στην οποία ένας ξένος επενδυτής μπορεί να πει ότι αυτή είναι μία χώρα στην οποία οι αξίες γης και εργασίας είναι φθηνές και μπορείς να προσελκύσεις ένα κύμα επενδύσεων.
Επειδή εγώ νομίζω ότι θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για να υπάρξει ένα κύμα επενδύσεων, το ερώτημα είναι αυτό το κύμα επενδύσεων που θα έρθει, ποιά από τα στοιχεία της παραγωγικής βάσης θα ενισχύσει. Διότι στο παρελθόν είχαμε μια παραγωγική βάση η οποία είχε υπερβολική εξάρτηση από τη λειτουργία του δημόσιου τομέα. Όπως επίσης και τα νοικοκυριά σε μεγάλο βαθμό είχαν εξάρτηση από τον δημόσιο τομέα. Και γι’αυτό σας λέω, δεν ξέρω αν έχουμε μάθει το μάθημά μας. Δεν θέλω να ακούγομαι υπερβολικά απαισιόδοξος, νομίζω όμως ότι πρέπει να υπάρχει μία εγρήγορση, παρά το γεγονός ότι όλοι μας είμαστε κουρασμένοι μετά από 10 χρόνια περιπέτειας. Κάθε μία από τις άλλες χώρες οι οποίες ήταν στην ίδια παρέα των προγραμμάτων, έχει βρει ένα δρόμο. Έχουν τα προβλήματά τους, η Κύπρος όμως έχει κατανοήσει ότι είναι μια μικρή οικονομία που μπορεί να προσελκύσει...
- Μήπως το πρόβλημα είναι πολιτικό; Μήπως η έλλειψη εμπιστοσύνης οφείλεται στην αντίληψη περί οικονομίας που έχει η κυβέρνηση ΣυΡιζΑ;
Εννοείται. Κοιτάξτε το πρόβλημα ήταν πολιτικό από την πρώτη μέρα. Και μπορούμε να δούμε πώς εξελίχθηκε και το 2010 και το '11 και το '14. Μέσα σε αυτήν τη δεκαετία, υπήρχαν ταυτόχρονα δύο προβλήματα. Το ένα, υπήρχε μία έλλειψη δυνατότητας συνεργασίας των πολιτικών δυνάμεων, μία ακραία εχθρότητα και αντιπαλότητα, μαζί - θα μου επιτρέψετε και τη λέξη- με μία έλλειψη ειλικρίνειας πολλές φορές στο πώς επικοινωνούσαν με τον πολίτη, που διαιώνισε την κρίση. Από τεχνική άποψη η κρίση θα μπορούσε και θα έπρεπε να είχε τελειώσει μαζί με τις υπόλοιπες, το 2014 .
- Μόνο που μετά ήρθε το 2015...
Ναι το 2015, ειδικότερα το καλοκαίρι του 2015 ήταν μία ιδιαίτερα δραματική φυσικά κατάσταση, από κει και πέρα η οικονομία δημοσιονομικά έχει εξισορροπήσει, όμως με τον τρόπο που έγινε η εξισορρόπηση, δεν μπορεί να φέρει το νέο αίμα μέσα στην οικονομία το οποίο σας λέω. Και αυτό προφανώς έχει να κάνει και με την τρέχουσα συγκυρία. Αλλά είναι ένα πρόβλημα που είναι και περισσότερο μεσοπρόθεσμο. Αν δούμε οποιονδήποτε δείκτη της ελληνικής οικονομίας, ξένες επενδύσεις, εισαγωγές-εξαγωγές, τη διασύνδεση με πατέντες και καινοτομία, είμαστε μία οικονομία που κοιτάει προς τα μέσα. Μια οικονομία η οποία είναι φοβική, νομίζει ο καθένας ότι έχει έναν χώρο τον οποίο θα περιχαρακώσει... Αυτό μπορεί να είναι μία ομάδα εργαζομένων, μια ομάδα συνταξιούχων, επιχειρηματίες. Φοβάμαι ότι δεν έχουμε κατανοήσει, ότι εάν δεν αλλάξει αυτό δομικά από τώρα που μιλάμε και εμπρός, ό,τι έγινε έγινε, αλλά τώρα που μιλάμε και εμπρός, έχουμε μπροστά μας μια πλήρη χρόνια που θα είναι η πρώτη χρόνια εκτός των προγραμμάτων, κανείς από αυτούς δεν θα μπορέσει να κρατήσει αυτά που νομίζει ότι είναι κεκτημένα.
Το παράδειγμα των συντάξεων είναι νομίζω ιδιαίτερα ενδεικτικό. Προφανώς το ζητούμενο πρέπει να είναι οι Έλληνες να έχουν υψηλές συντάξεις.
- Μόνο που το κονδύλι για τις συντάξεις παραμένει εξαιρετικά υψηλό.
Είναι υψηλό, χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό, υπερβολικά μεγάλο βαθμό από τη γενική φορολογία και δεν υπάρχει επαρκής διασύνδεση ανάμεσα σε αυτά που βάζεις στο σύστημα και αυτά που παίρνεις από το σύστημα. Και η συγκεκριμένη ματαίωση της μείωσης των παλιών συντάξεων φυσικά είναι κάτι ευχάριστο για τους ίδιους και τονώνει και τη ζήτηση. Από την άλλη πλευρά εννοείται, ότι αν κοιτάξει κανείς τα δημοσιονομικά αλλά και τους άνισους όρους που δημιουργούνται..
- Μακροπρόθεσμα, είναι δύσκολο να στηριχθεί.
Είναι αδύνατο να στηριχθεί και νομίζω ότι αυτό είναι κατανοητό από όλους. Ουσιαστικά ανοίγει εκ των πραγμάτων θέμα επαναχάραξης του ασφαλιστικού σήμερα.
- Μία νέα κυβέρνηση, το πιθανότερο είναι να είναι μια κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μια πιο φιλοεπενδυτική κυβέρνηση και πιο φιλελεύθερη στα οικονομικά, αρκεί για να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη;
Μία νέα κυβέρνηση, σαν πρώτη δουλειά, αυτό το οποίο θα πρέπει να κάνει είναι να προσελκύσει αυτό το κύμα επενδύσεων για το οποίο μιλάγαμε πριν. Φοβάμαι όμως ότι θα έχει πολλή και σοβαρή δουλειά να κάνει μπροστά της, όποια και να είναι αυτή η κυβέρνηση. Διότι το πρόβλημα όπως είπα δεν είναι μόνο συγκυριακό. Θα πρέπει με μία αποφασιστικότητα, να πείσει τους Έλληνες πολίτες και τις ελληνικές επιχειρήσεις ότι μόνο να κερδίσουν έχουν από το να δημιουργηθεί ένα περισσότερο απλό, ανοιχτό διαφανές σύστημα, πολιτικό και οικονομικό, γιατί αυτά είναι συγκοινωνούντα δοχεία... Γιατί εάν υπάρξει η αίσθηση, ότι λύσαμε το όποιο συγκυριακό πρόβλημα μπορεί να υπήρξε με διαχείριση ζήτησης, με πολιτικά ζητήματα, και από δω και εμπρός είναι όλο κατηφόρα και η χώρα θα έχει πλέον εύκολο δρόμο, νομίζω αυτό δεν ισχύει. Όπως επίσης δεν ισχύει αυτό το οποίο πολλοί περιγράφουν, ότι είναι εύκολο να πάει η χώρα μας σε ρυθμούς ανάπτυξης που να πλησιάζουν το 4 και το 5%. Νομίζω ότι τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι πολύ σοβαρές, χρηματοδότηση θα έρθει μόνο σταδιακά και στον βαθμό που κερδίζουμε την εμπιστοσύνη των ξένων μέρα μέρα και μήνα μήνα. Άρα πρακτικά έχουμε μπροστά μας περίπου μία δεκαετία, στην οποία κοιτώντας προς τα πίσω, δεν θα πρέπει να επαναλάβουμε τα λάθη, τα λάθη διαχείρισης μέσα την κρίση και αυτά που μας έφεραν μέσα στην κρίση...
Θα μου πείτε πόση ακόμη υπομονή να κάνουμε; Εάν είναι μία δεκαετία στην οποία υπάρχει σταδιακή δημιουργία θέσεων εργασίας και εισοδημάτων, τουλάχιστον θα μπορούμε να λέμε ότι αυτή η κρίση, που ίσως ήταν ο πόλεμος της δικιάς μας της γενιάς, κατέληξε στο να παραδώσουμε μία χώρα στα παιδιά μας που από κει και πέρα θα μπορεί να τρέχει και θα μπορεί να συνομιλεί πολύ πιο άμεσα και με όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις, που για μια χώρα ανοιχτή και στη γεωγραφική περιοχή που είμαστε, μπορεί να την απογειώσει.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment