Του Μανώλη Γραφάκου
Στις 28 Ιανουαρίου 2019 η Κυβέρνηση ανακοίνωσε την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 650 ευρώ μικτά από 586€ που ίσχυε, καθώς και την κατάργηση του υποκατώτατου, που αφορούσε νέους έως 25 ετών. Η αύξηση υπερέβη τις εκτιμήσεις της αγοράς και έγινε χωρίς πρότερη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους. Δεν φαίνεται να συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας και πιθανότατα ξεπερνά το σημείο ισορροπίας αγοράς και ζήτησης, όπως καταδεικνύεται από την πολύ υψηλή ανεργία, που φθάνει το 18,6%1. Οι άμεσα ωφελούμενοι – περίπου 600.000, σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, αλλά 390.000 σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ2 - θα δουν σίγουρα μία μικρή βελτίωση των εισοδημάτων τους.
Όπως τεκμαίρεται από τα στοιχεία της ενδιάμεσης έκθεσης του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ3 και του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, η αύξηση του κατώτατου μισθού αφορά κυρίως εργαζομένους που απασχολούνται στους τομείς εστίασης και του τουρισμού. Επίσης αφορά εργαζομένους που απασχολούνται σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Όμως τι μπορεί να συμβεί στην οικονομία; Πόσο βιώσιμη είναι αυτή η κίνηση;
Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ και την Ελληνική Στατιστική Αρχή4, οι κλάδοι με τις χαμηλότερες αμοιβές είναι η Γεωργία, ο Τουρισμός, η εστίαση και οι τυποποιημένες υπηρεσίες διοικητικής υποστήριξης. Συνολικά, σε αυτούς τους κλάδους απασχολείται πάνω από το 50% των εργαζομένων. Με βάση το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, με μισθούς κάτω των 700 ευρώ αμείβεται το 20% των μισθωτών πλήρους απασχόλησης.
Έτσι οι εργοδότες και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, κατά κύριο λόγο μικρομεσαίοι που δραστηριοποιούνται σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας, θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να αντεπεξέλθουν. Για παράδειγμα, στον τουρισμό και την εστίαση όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, η μετακύλιση του κόστους στον τελικό καταναλωτή είναι δύσκολη, διότι θα συνεπάγεται μείωση της ανταγωνιστικότητας που είναι πολύ σημαντική για την ελληνική οικονομία. Πιθανότατα οι εργοδότες θα αναγκαστούν να απορροφήσουν την αύξηση, με ανάλογη μείωση των δικών τους εισοδημάτων.
Στους λιγότερο ανταγωνιστικούς κλάδους, όπως η Γεωργία, οι συνέπειες θα είναι ακόμη εντονότερες. Η αδήλωτη εργασία εκεί είναι ήδη πιο αυξημένη, ενώ τα εισοδήματα χαμηλά. Δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει μία αύξηση της τιμής των προϊόντων.
Στη δομή της αγοράς εργασίας, είναι ορατός ο κίνδυνος μετατροπής των συμβάσεων εργασίας σε μερικής απασχόλησης, με τελική μείωση των αποδοχών κάποιων εργαζομένων, και βέβαια της αύξησης της αδήλωτης εργασίας! Τέλος, είναι πιθανή μία αύξηση της ανεργίας των ανειδίκευτων εργατών, καθώς οι εργοδότες θα προτιμήσουν εργαζομένους με υψηλότερα προσόντα.
Είναι όλα μαύρα; Ίσως όχι. Διακρίνουμε τρεις πιθανώς θετικές επιπτώσεις στην οικονομία:
Πρώτον, είναι θετική η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού που αφορούσε νέους έως 25 ετών. Πρόκειται για μέτρο που στρέβλωνε την αγορά, εις βάρος των μεγαλύτερων σε ηλικία εργαζομένων, ενώ καθήλωνε τους νέους σε μισθούς πείνας, με ευρύτερες κοινωνικές συνέπειες για την οργάνωση της ζωής τους.
Δεύτερον, η αύξηση για όλους, είναι πιθανόν να οδηγήσει τους εργοδότες να αυξήσουν τις απαιτήσεις από τους εργαζομένους τους. Οι ίδιοι οι ευσυνείδητοι υπάλληλοι, θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και την ευρηματικότητά τους, αναγνωρίζοντας την προσπάθεια που καταβάλλει ο εργοδότης τους. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μία γενικότερη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας στις επιχειρήσεις.
Τρίτον, πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο υψηλότερος βασικός μισθός τείνει να μειώνει τις ανισότητες ειδικά στα οικονομικά στρώματα με τα χαμηλότερα εισοδήματα, βελτιώνοντας, έστω οριακά, τις συνθήκες διαβίωσης και αυξάνοντας την τελική κατανάλωση.
Όμως τα παραπάνω δύσκολα αρκούν. Η βελτίωση των μισθών δεν μπορεί να διατάσσεται από την Κυβέρνηση, πόσο μάλλον με προφανή προεκλογικά κριτήρια και χωρίς καμία σύνδεση με την πραγματικότητα της οικονομίας. Για τη δημιουργία ενδογενών μηχανισμών δημιουργίας εισοδήματος, χρειάζονται ακόμη ριζικές τομές, όπως η προσέλκυση επενδύσεων μέσω της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η μείωση του μη μισθολογικού κόστους (η φορολογική σφήνα στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στον ΟΟΣΑ).
Η ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη θα δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για ουσιαστικές αυξήσεις του επιπέδου των μισθών στο σύνολο της οικονομίας.
1 Βλ. Ελληνική Στατιστική Αρχή.
2 Βλ. Ειδική Έκθεση, Αποτελέσματα ηλεκτρονικής καταγραφής του συνόλου των επιχειρήσεων, 1-31 Οκτωβρίου 2018.
3 ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, "Η Ελληνική Οικονομία και η απασχόληση", ενδιάμεση έκθεση, Οκτώβριος 2018
4 Βλ. Ελληνική Στατιστική Αρχή, "Ελληνική Οικονομία", 1 Φεβρουαρίου 2019, και ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, "Η Ελληνική Οικονομία και η απασχόληση", ενδιάμεση έκθεση, Οκτώβριος 2018
* Ο κ. Μανώλης Γραφάκος είναι Οικονομολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ), στην Τραπεζική και στον Τουρισμό, υποψήφιος διδάκτορας.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment