Του Radu Magdin
Την προηγούμενη εβδομάδα η Ρουμανία ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρώτη φορά. Στους επόμενους έξι μήνες, η χώρα θα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει την ατζέντα της ΕΕ και να αυξήσει τη ρουμανική επιρροή σε θέματα όπως το Brexit, η ευρωπαϊκή γειτονία, οι συζητήσεις ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, και το ευρύτερο μέλλον του ευρωπαϊκού project. Για τη Ρουμανία, αυτό θα πρέπει να είναι μια ευκαιρία εορτασμού. Αλλά η δυσλειτουργική εγχώρια πολιτική -που φαίνεται από την έλλειψη εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και από μια προφανή στροφή προς τον λαϊκισμό -έχουν ρίξει μια σκιά στο νέο της ρόλο. Παρόλα αυτά, το "βαθύ κράτος" -όπως συχνά χαρακτηρίζονται οι δημόσιοι υπάλληλοι στο δημόσιο πολιτικό λόγο- φαίνεται ότι είναι πιθανό να ασκήσει μια ικανοποιητική προεδρία, ακόμη και εν μέσω σκληρών εσωτερικών πολιτικών μαχών.
Μια χώρα αντιθέσεων
Παρά την καθοριστική του νίκη στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2016, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD) δεν μπόρεσε να αποτρέψει την άνοδο της εγχώριας πολιτικής αστάθειας και πόλωσης. Το κόμμα έχει συμβάλλει ακόμη σε αυτήν την τάση, παρά την παραδοσιακή της εστίαση στην σταθερότητα. Χωρίς να μπορεί να γίνει πρωθυπουργός, ο ηγέτης του PSD Liviu Dragnea, έχει επιδιώξει να ελέγξει στενά το υπουργικό συμβούλιο, "κατευθύνοντας" το διορισμό τριών πρωθυπουργών και περισσότερων από 70 υπουργών τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό το μοντέλο είναι πιθανό να συνεχιστεί μέχρι τις επόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές, καθώς το είδος των πολιτικά πιστών υποψηφίων που επιλέγει ο Dragnea, δεν είναι πάντα ικανοί ηγέτες. Η πολιτική προηγείται της τακτικής, όταν οι προτεραιότητες του PSD αποκλίνουν. Στο μεταξύ, η προσπάθεια της κυβέρνησης να τροποποιήσει τον ποινικό κώδικα έχει συνδυαστεί με περιπτώσεις μεγάλης διαφθοράς οι οποίες προκάλεσαν μαζικές διαδηλώσεις στο δρόμο. Η Εθνική Οργάνωση για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και οι υπηρεσίες πληροφοριών -τις οποίες η κοινοβουλευτική πλειοψηφία καταγγέλλει ως "παράλληλο κράτος" (σε αντίθεση με το πιο καλοπροαίρετο "βαθύ κράτος"- έχουν κατηγορηθεί ότι παρεμβαίνουν στην πολιτική, επιδεινώνοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Σε ένα πιο βασικό επίπεδο, τα αντίπαλα πολιτικά κόμματα αδυνατούν να ακούσουν τις ανησυχίες του άλλου. Ως συνέπεια, όλοι είναι δυσαρεστημένοι: αυτοί που είναι στην εξουσία είναι εστιασμένοι σε εχθρούς που φέρεται να προσπαθούν να τους στείλουν στη φυλακή, και οι αντίπαλοί τους είναι απογοητευμένοι από την προοπτική ότι ο κυβερνών συνασπισμός θα αποφύγει τις κατηγορίες διαφθοράς. Ως εκ τούτου, οι πολίτες αντιμετωπίζουν ένα εσωτερικό δράμα στο οποίο η πολιτική τάξη δίνει λιγότερη σημασία στη διεθνή εικόνα της Ρουμανίας και στην επιρροή, από ό,τι σε οποιαδήποτε στιγμή μετά από την επανάσταση του 1989.
Ωστόσο η Ρουμανία παραμένει μια απίστευτη χώρα, γεμάτη με δυνατότητες και αντιθέσεις. Η ρουμανική οικονομία εξακολουθεί να είναι ισχυρή και η μισθολογική οικονομική πολιτική της κυβέρνησης έχει επιλέξει να αντιμετωπίσει την ανισότητα, με ανάμεικτα αποτελέσματα. Ωστόσο η Ρουμανία τα τελευταία χρόνια δεν αξιοποίησε γρήγορα την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ακόμη και με βάση τα δικά της πρότυπα. Και η κυβέρνηση δεν έχει προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας δημόσιες επενδύσεις στην εκπαίδευση, στην υγεία, στην ενέργεια και στις υποδομές -μια τάση που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί, κρίνοντας από τις πρόσφατες ανακοινώσεις δημοσιονομικής πολιτικής. Υπήρξαν επανειλημμένες καθυστερήσεις για (την κατασκευή) ενός ταμείου κρατικών επενδύσεων, το οποίο η κυβέρνηση παρουσιάζει ως θαυματουργή θεραπεία. Επιπλέον, το βιαστικό στυλ του PSD έχει διαβρώσει την εκλογική του βάση, και η κοινοβουλευτική του πλειοψηφία αποδυναμώθηκε από τις εκκαθαρίσεις και τις αποχωρήσεις. Για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του, το κόμμα θα πρέπει να είναι πιο διαφανές και λογικό στη λήψη αποφάσεων, αποφεύγοντας τις ανακοινώσεις της τελευταίας στιγμής που προκαλούν ανησυχία σε επιχειρήσεις και ξένους ηγέτες (αυτό είναι απίθανο να συμβεί).
Πολιτικά, οι ευρωεκλογές και οι ρουμανικές προεδρικές εκλογές θα επισκιάσουν την προεδρία της ΕΕ από την Ρουμανία. Αν και μπορεί να φανεί ότι η εγχώρια πολιτική αναστάτωση θα μπορούσε να υπονομεύσει την ικανότητα των Ρουμάνων διπλωματών να διεξάγουν μια συνεκτική και ισχυρή προεδρία, η Ρουμανία έχει αρκετή διπλωματική ικανότητα για να το αποτρέψει αυτό. Οι περισσότεροι υπουργοί της θα διατηρήσουν πιθανώς την πειθαρχία και να αποφύγουν να σύρουν την προεδρία στην εγχώρια πολιτική. Ως εκ τούτου, οι ανησυχίες ότι η προεδρία θα είναι υπερβολικά δύσκολη είτε για το Βουκουρέστι είτε για τις Βρυξέλλες, είναι υπερβολικές. Η Σύνοδος του Sibiu το Μάιο του 2019 και οι άλλες συναντήσεις που διοργανώθηκαν από την ηγεσία της Ρουμανίας, θα προχωρήσουν ομαλά, παρέχοντας στα μέλη της ΕΕ μια ευκαιρία να καταλήξουν σε συμφωνίες επί σημαντικών θεμάτων πολιτικής.
Η τακτική πριν από τη στρατηγική
Σε αντίθεση με τα κυβερνώντα κόμματα στη Βουδαπέστη, στην Βαρσοβία και στη Ρώμη, το PSD προωθεί μια ατζέντα που επικεντρώνεται σε συναλλακτικούς και όχι σε ιδεολογικούς στόχους. Για το PSD, τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα που συνδέονται με πολιτικές επιτυχίες, προηγούνται του ευρύτερου project. Πραγματικά, ενώ οι ηγέτες στο Βουκουρέστι ίσως περιστασιακά μιμηθούν εκείνους στην Ουάσιγκτον, στις Βρυξέλλες, στη Βαρσοβία, στη Βουδαπέστη ή στη Ρώμη, η ένταση εντός της ρουμανικής κοινωνίας είναι ιδεολογική μόνο στο φαίνεσθαι. Η κατάσταση στο Βουκουρέστι έχει μικρή σχέση με τον λαϊκισμό του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban ή του Ιταλού υπουργού Εσωτερικών, Matteo Salvini. Αντιθέτως, είναι το προϊόν μιας μάχης μεταξύ των ελίτ, για τον έλεγχο της δικαστικής και της πολιτικής εξουσίας.
Η απουσία συνεργασίας μεταξύ των αντίπαλων πολιτικών δυνάμεων της Ρουμανίας, προκύπτει από τις προετοιμασίες τους για τις εκλογές αργότερα φέτος. Ο πρόεδρος Klaus Iohannis περιγράφει τους ηγέτες του PSD ως "εγκληματίες", που με τη σειρά τους θέτουν υπό αμφισβήτηση την ακεραιότητά του και τον κατηγορούν ότι ξεπουλιέται στους ξένους. Ο Iohannis ξεκίνησε την αυστηρή κριτική του για το PSD πολύ πρόσφατα, πιθανώς ως απάντηση στην πόλωση των δεξιών ψηφοφόρων. Οι λιγότερο από πειστικές επιδόσεις των προηγουμένων κυβερνήσεων έχει δημιουργήσει μια παράδοση στην οποία τα μέλη της αντιπολίτευσης συνεργάζονται για να πετύχουν μια αλλαγή εξουσίας στο κοινοβούλιο. Ωστόσο το PSD επιβίωσε από μια πρόταση μομφής τον προηγούμενο μήνα διότι δεν υπήρχε προοπτική ότι οι αντίπαλοί του θα σχημάτιζαν σταθερό εναλλακτικό συνασπισμό.
Οδηγούμενοι από την επιθυμία τους να παραμείνουν στην εξουσία παρά από μια συγκεκριμένη ατζέντα, οι Ρουμάνοι πολιτικοί ηγέτες έχουν μια συνήθεια να ανακοινώνουν περιοδικά, μεγάλα έργα που αρχίζουν να επιδεινώνονται ακόμη και όταν ολοκληρώνονται. Κοιτάζοντας σε πολλά μέλη της ελίτ, η κατάσταση θυμίζει περισσότερο το Austin Power παρά το James Bond. Το δίδαγμα για τους ξένους ηγέτες είναι να μην δώσουν στη ρουμανική πολιτική τάξη -η οποία είναι γνωστή για τις αναποτελεσματικές της πολιτικές και την τάση της προς τα "ατυχήματα"- περισσότερα εύσημα από ό,τι αξίζει, συμπεριλαμβανομένης και της δυναμικής της ως απειλή. Αυτό απαιτεί από τους ίδιους να αποφύγουν να διογκώσουν τη σημασία των γεγονότων στο Βουκουρέστι για την Ευρώπη και να συνεχίσουν να πιέζουν τη ρουμανική κυβέρνηση σε ουσιαστικά ζητήματα πολιτικής. Απαιτεί επίσης από αυτούς να μείνουν μακριά από το να "κάνουν μάθημα" στους Ρουμάνους, περισσότεροι εκ των οποίων γίνονται πιο πατριωτικοί παρά πιο εθνικιστές.
Ως εκ τούτου, η ρουμανική προεδρία της ΕΕ είναι απίθανο να περιλαμβάνει οποιαδήποτε εντυπωσιακή πολιτική ηγετική θέση ή ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες. Αλλά θα είναι σταθερή, κάτι που είναι κρίσιμο σε μια περίοδο που η ΕΕ εστιάζει στη συνοχή μεταξύ των κρατών-μελών. Ο Iohannis και οι υπουργοί της κυβέρνησης θα αναλάβουν σοβαρά τα καθήκοντά τους, έχοντας πλήρη επίγνωση του ελέγχου στον οποίο υπόκεινται από τα ΜΜΕ στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Η φαινομενική άνοδος της ανελευθερίας στη Ρουμανία, είναι στην πραγματικότητα, απλώς ένα προϊόν της ανικανότητας των ηγετών να εφαρμόσουν θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις -μια αποτυχία που έχει οδηγήσει περισσότερους από 5 εκατ. πολίτες να αναζητήσουν δουλειά στο εξωτερικό (περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ). Ενώ αυτό αφήνει τα ρουμανικά πολιτικά κόμματα να στηρίζονται σε περισσότερα "ατυχήματα", δεν θα θέσει σε κίνδυνο την θητεία της Ρουμανίας στην προεδρία της ΕΕ.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment