Του Κώστα Στούπα
Ο Χειμώνας της έκρηξης...
Σας έχω ξαναγράψει για τη σκηνή όπου ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ σε μια συνάντηση με τη Μάργκαρετ Θάτσερ την είχε ρωτήσει να μάθει για τον μηχανισμό μέσω του οποίου πληροφορούνταν για την κατάσταση της οικονομίας.
Ο σοβιετικός ηγέτης ήταν συνηθισμένος από την πυραμίδα του δικτύου των γραφειοκρατών και κομισάριων που κατέγραφαν στοιχεία παραγωγής και κατανάλωσης, συνήθως ωραιοποιημένα, το άθροισμα των οποίων έφτανε στην κορυφή της κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας και κατέγραφε μια ειδυλλιακή εικόνα πολύ διαφορετική από την πραγματικότητα.
Η βρετανίδα πρωθυπουργός τον κοίταξε έκπληκτη και του απάντησε πως παρακολουθούσε την κατάσταση της οικονομίας, παρατηρώντας απλά τις διακυμάνσεις των τιμών.
Τι λένε οι τραπεζικές μετοχές
Η πορεία των τιμών στο ελληνικό χρηματιστήριο τους τελευταίους μήνες είναι χαρακτηριστική του τι έχει συμβεί και του τι θα ακολουθήσει.
Η κεφαλαιοποίηση των 4 συστημικών τραπεζών στην αρχή του καλοκαιριού ήταν στα 10 δισ. ευρώ και τις τελευταίες μέρες έπεσε κάτω από τα 5 δισ. ευρώ.
Η μετοχή της Πειραιώς π.χ. στις αρχές του θέρους ήταν παρά τα 3,5 ευρώ και πριν λίγες μέρες προσέγγισε και τη ζώνη του 1,1 ευρώ.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου το Bloomberg έγραψε για την αποτυχημένη προσπάθεια της τράπεζας να αντλήσει 500 εκατ. από τις αγορές λόγω των πολύ υψηλών επιτοκίων που ζήτησαν οι επενδυτές. Ακριβώς στα τέλη Σεπτεμβρίου η μετοχή "βούτηξε" κάτω από το 1,5 ευρώ όπου και παραμένει. Η αγορά προεξοφλούσε εδώ και αρκετούς μήνες αυτήν την εξέλιξη.
Ανάλογες πιέσεις, αν και μικρότερες, έχουν υποστεί την ίδια περίοδο και οι μετοχές των υπόλοιπων τραπεζών. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί πως η αδύναμη ανάπτυξη που παρουσιάζει η οικονομία δεν είναι ικανή να βοηθήσει τις τράπεζες να ελέγξουν το βουνό των "κόκκινων" δανείων με το οποίο έχουν απομείνει.
Η αδύναμη οικονομία δεν μπορεί να βοηθήσει τις τράπεζες να βγουν από το τέλμα.
Η πορεία των τραπεζικών μετοχών θυμίζει περιόδους που προηγήθηκαν της κρίσης του 2015, του 2010 πριν τη χρεοκοπία και πριν τις ανακεφαλαιοποιήσεις.
Το ενεργειακό κραχ...
Εκείνο όμως που έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία γιατί μπορεί να οδηγήσει στην πλέον ηχηρή μεταπολεμική χρεοκοπία στην Ελλάδα είναι η κατάσταση της ΔΕΗ.
Η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας που είναι ο μεγαλύτερος όμιλος της χώρας έχει πέσει στα 280 εκατ. όταν τα πάγιά της μόνο αποτιμώνται σε αρκετά δισ. ευρώ.
Όταν μια εταιρεία διαθέτει περιουσιακά στοιχεία 5-6 δισ. ευρώ όπως η ΔΕΗ και έχει κεφαλαιοποίηση 280 εκατ. ευρώ που είναι λιγότερο από το μισό μιας μικρής ανταγωνίστριας όπως η "Τέρνα Ενεργειακή" τότε τα πράγματα είναι δύσκολα. Η ΔΕΗ έχει καθαρή θέση περί τα 6 δισ. ευρώ και αξία στο χρηματιστήριο περί τα 280 εκατ. ευρώ. Η "Τέρνα Ενεργειακή" έχει καθαρή θέση περί τα 341 εκατ. και κεφαλαιοποίηση πάνω από 700 εκατ. ευρώ.
Η μετοχή της ΔΕΗ τις τελευταίες 52 εβδομάδες παρουσιάζει πτώση 37% και η μετοχή της "Τέρνα Ενεργειακής" άνοδο 56%. Ανάλογα και η μετοχή της "ΑΝΕΜΟΣ" που είναι άλλη μικρότερη ενεργειακή εταιρεία παρουσιάζει άνοδο πάνω από 20%. Ο όμιλος "Μυτιληναίου" διαθέτει σημαντικό ενεργειακό τομέα, αλλά η αξία της μετοχής αντιπροσωπεύει επίσης τους τομείς του αλουμινίου και των μηχανολογικών κατασκευών που είναι σημαντικοί.
Με βάση τις αποτιμήσεις η αγορά πιστεύει πως η ΔΕΗ θα χρεοκοπήσει και οι εταιρείες που την ανταγωνίζονται θα επωφεληθούν από αυτό.
Ας δούμε όμως γιατί...
Πριν από λίγες μέρες η στήλη είχε αναλύσει μερικούς από τους λόγους οι οποίοι τους επόμενους μήνες θα επιδεινώσουν περαιτέρω τις ήδη αρνητικές συνθήκες για τη ΔΕΗ. Αν και η εταιρεία βγήκε και ανακοίνωσε παράταση της λήξης ληξιπρόθεσμων το 2019 οφειλών προς τις τράπεζες η μετοχή συνέχισε να πιέζεται. Βλέπε: Τι σημαίνει η κατάρρευση τραπεζών και ΔΕΗ...
Τις προάλλες η στήλη είχε αναφέρει πως ένας από τους λόγους που οι συνθήκες θα επιδεινωθούν για τη ΔΕΗ είναι η αύξηση των τελών ρύπων το 2019. Οι εκτιμήσεις που είχαμε βρει τότε ήταν πως τα τέλη από 5 ευρώ ο τόνος θα αυξηθούν στα 22 ευρώ ο τόνος και αυτό θα επιβαρύνει την εταιρεία με 500 επιπλέον εκατ. περίπου.
Τις επόμενες μέρες ο αρμόδιος υπουργός ο κ. Σταθάκης δήλωσε σε διάφορα μέσα ενημέρωσης πως η ΔΕΗ θα αντιμετωπίσει αυτό το κόστος μετακυλίοντάς το στους καταναλωτές. Χθες έκανε άλλες δηλώσεις πως το κόστος δεν θα μετακυληθεί στους καταναλωτές.
Η μετακύληση του κόστους όμως δεν αναμένεται να λύσει το πρόβλημα. Η αύξηση των λογαριασμών των καταναλωτών σε μια οικονομία με οριακές θετικές μεταβολές θα αυξήσει τον όγκο των ήδη υψηλών ληξιπρόθεσμων οφειλών (άνω των 2 δισ. ευρώ) των καταναλωτών προς τη ΔΕΗ. Η ζημιογόνος εταιρεία δύσκολα θα αποφύγει να υποστεί αύξηση των ζημιών.
Το νέο στοιχείο...
Λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση του προηγούμενου άρθρου για τράπεζες και ΔΕΗ έφτασε στο e-mail μου μήνυμα από fund manager του εξωτερικού που μου έλεγε πως οι εκτιμήσεις του άρθρου για αύξηση των τελών ρύπων διοξειδίου του άνθρακα στα 22 δολ. ο τόνος είναι πολύ αισιόδοξες και πως οι προβλέψεις των ειδικών μιλάνε για πολύ μεγαλύτερη άνοδο. Μου ανέφερε μάλιστα πως μεγάλες συγχωνεύσεις όπως αυτή της RWE και της ΑΟΝ στη Γερμανία γίνονται με γνώμονα την εξισορρόπηση των συνεπειών από την αύξηση των τελών ρύπων, ενώ σε σύγκρουση με τον Μακρόν για τον ίδιο λόγο αποδίδεται η πρόσφατη παραίτηση του αρμόδιου Γάλλου υπουργού.
Στις σελίδες μερικών εκθέσεων που μου επισύναψε, οι αναλυτές λόγω της δομής που έχει η ευρωπαϊκή αγορά των ρύπων (χρηματιστήριο ρύπων) γίνονται εκτιμήσεις για άνοδο των σχετικών τελών μεταξύ 40-60 ευρώ ο τόνος.
πιν
Χρηματιστήριο ρύπων σημαίνει πως κάποιοι πουλάνε δικαιώματα ρύπων και κάποιοι αγοράζουν. Οι εταιρείες που παράγουν ενέργεια από ανανεώσιμες ή λιγότερο ρυπογόνες μονάδες πουλάνε δικαιώματα και οι εταιρείες που παράγουν από λιγνίτη (ΔΕΗ) ή λιθάνθρακα (στην Ευρώπη) κλπ αγοράζουν.
Το ισοζύγιο παραγωγής της ΔΕΗ μεταξύ ανανεώσιμων, υδροηλεκτρικών κλπ και λιγνιτικών είναι παθητικό και γι’ αυτό το 2017 με κόστος 5 ευρώ ο τόνος κατέβαλε περί τα 180 εκατ. ευρώ. Με την ίδια παραγωγή ρύπων το 2019 και το 2020 πόσα θα καταβάλει αν η τιμή των ρύπων αυξηθεί στα 20 ή τα 40 με 60 δολ. που λένε οι τελευταίες εκτιμήσεις;
Μια εταιρεία που είναι ήδη ζημιογόνος μπορεί να αντέξει την επιπλέον αυτή επιβάρυνση; Μια οικονομία με 90 δισ. "κόκκινα" δάνεια και 150 δισ. ληξιπρόθεσμες οφειλές προς εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία ΔΕΗ κλπ. θα αντέξει επιπλέον κόστος 700 εκατ. με 1,5 δισ. ευρώ για ηλεκτρική ενέργεια;
Αντιθέτως από τη ΔΕΗ οι μικρές εταιρείες όπως η Τέρνα Ενεργειακή και η ΑΝΕΜΟΣ έχουν μεγαλύτερο ισοζύγιο από ανανεώσιμες με αποτέλεσμα να είναι πωλητές συμβολαίων ρύπων σε πιθανές υψηλές τιμές. Τούτο αποτελεί μια καλή εξήγηση της ανόδου των τιμών τους. Κερδισμένος θα βγει και ο όμιλος Μυτιληναίου γιατί το κόστος παραγωγής των μονάδων συνδυασμένου κύκλου γίνεται ανταγωνιστικό των λιγνιτικών μονάδων.
Και πολιτικές παρενέργειες
Η αύξηση των τελών ρύπων τους επόμενους μήνες είναι πολύ πιθανό να έχει επίδραση και στις πολιτικές εξελίξεις. Η ΔΕΗ κατέχει κυρίαρχη θέση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και το 2019-20 αν προσπαθήσει να μετακυλήσει μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια στους τελικούς καταναλωτές πέρα από την εκτίναξη των ληξιπρόθεσμων θα οδηγήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε απόγνωση.
Νομίζω πως όσοι παρακολουθούν τις πολιτικές εξελίξεις από την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση και σχεδιάζουν τις κινήσεις ενόψει εκλογών δεν λαμβάνουν υπόψη την παράμετρο μιας πιθανής αδυναμίας της ΔΕΗ και αδυναμίας της οικονομίας και κοινωνίας να αντεπεξέλθουν. Πόσο μάλλον όταν οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ακολουθούν ανοδικές πορείες.
2) Οι ειδήσεις κρύβονται στα μονόστηλα...
Στις 13 Σεπτεμβρίου ο συνάδελφος Χάρης Φλουδόπουλος είχε ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ σε σχέση με τις δηλώσεις του Ε. Μυτιληναίου, ενός επιχειρηματία που παρακολουθεί τις εξελίξεις και γνωρίζει καλά την ενεργειακή αγορά.
Ιδού τι είχε αναφέρει τότε ο Ε. Μυτιληναίος στα πλαίσια της αιτιολόγησης της νέα μεγάλης επένδυσης για τη δημιουργία μονάδας παραγωγής ηλεκτρισμού.
"Το πρώτο αφορά στις εξελίξεις της αγοράς ρύπων και στην οριστικοποίηση της απόφασης για τη νέα μεγάλη επένδυση κατασκευής της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής CCGT (συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου υψηλής απόδοσης).
Για το θέμα των ρύπων εγκαίρως η διοίκηση της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ είχε προειδοποιήσει για τις επερχόμενες αλλαγές αλλά και για τις διαστάσεις του προβλήματος για όσους δεν προσαρμοστούν εγκαίρως. Η αγορά των ρύπων, που λειτουργεί με όρους αγοράς ως προς τη ζήτηση, αλλά με ρυθμιζόμενη προσφορά, το 2019 έρχεται αντιμέτωπη με την απόφαση της ΕΕ να αποσύρει σημαντικό αριθμό δικαιωμάτων από το στρατηγικό απόθεμα, εξέλιξη που δημιουργεί σημαντική πίεση.
Ιδιαίτερα για την ελληνική αγορά όπου μεγάλο μέρος της παραγωγής ρεύματος προέρχεται από λιγνίτη, που είναι ρυπογόνο καύσιμο και χρειάζεται 1,5 τόνο δικαιωμάτων για κάθε παραγόμενη μεγαβατώρα, με την τιμή στα 25 ευρώ ο τόνος, μόνο τα CO2 κοστίζουν 40 ευρώ. Αυτό δημιουργεί τεράστια πίεση στη ΔΕΗ και στην αγορά ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα και αυτός είναι ο λόγος που βάζουμε μπροστά την επένδυση της νέας μονάδας, αφού είμαστε απαισιόδοξοι για το μέλλον του λιγνίτη, ανέφερε ο κ. Μυτιληναίος.
Μάλιστα ο ίδιος ερωτηθείς σχετικά για το διαγωνισμό της ΔΕΗ για τους λιγνίτες, εμμέσως απάντησε και στο πως βλέπει να καταλήγει η διαδικασία: δυστυχώς για τη ΔΕΗ οι συνθήκες της αγοράς δεν είναι καθόλου ευνοϊκές. Εύχομαι τα πράγματα να ήταν διαφορετικά για τη ΔΕΗ και να είχε μια πετυχημένη πώληση. Είναι σημαντικό για την αγορά η ΔΕΗ να είναι ζωντανή και υγιής, αλλά δυστυχώς έρχεται αντιμέτωπη με τόσα πολλά εμπόδια. Θυμίζω τη χρέωση ΕΛΑΠΕ που κόστισε τόσα πολλά εκ. ευρώ. Με την τρέχουσα κατάσταση κάθε 1 ευρώ που ανεβαίνουν οι ρύποι κοστίζει πάνω από 20 εκ. ευρώ ετησίως στη ΔΕΗ, είπε ο κ. Μυτιληναίος.
Σε ό,τι αφορά την άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου, σημείωσε ότι αυτή συνδέεται με το brent και πράγματι επηρεάζει το κόστος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής αλλά δεν μπορεί να γίνει σύγκριση με την επιβάρυνση που δέχονται οι μονάδες λιγνίτη. Αυτή τη στιγμή με τα διοξείδια στα 25 ευρώ, οι δύο μονάδες της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, ανταγωνίζονται ευθέως τη Μελίτη που είναι η μονάδα με το χαμηλότερο μεταβλητό κόστος, ανέφερε ο κ. Μυτιληναίος…."
Πηγή: capital.gr
Leave a comment