Πού θα πρέπει να στρέψει τα βλέμματά του όποιος επιχειρεί να προβλέψει την πορεία της τιμής του μαύρου χρυσού; Στα Στενά του Χορμούζ, από τα οποία διέρχεται το ένα τρίτο του θαλασσίως διακινούμενου πετρελαίου σε όλο τον κόσμο – με την κλιμακούμενη ιρανο-αμερικανική αντιπαράθεση να κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να καταστεί θερμή, προκαλώντας σοκ από την άποψη της προσφοράς; Ή, αντιθέτως, στην Άπω Ανατολή όπου πολλαπλασιάζονται τα σημάδια της καθήλωσης της ζήτησης, λόγω των εμπορικών πολέμων; Στην επικείμενη Σύνοδο του ΟΠΕΚ+, κατά την οποία αναμένεται να παραταθούν οι ισχύουσες ποσοστώσεις στις εξαγωγές ή μήπως στις ΗΠΑ, όπου τα αποθέματα αργού αποκαλύπτεται ότι μειώθηκαν ραγδαία;
Πρόκειται για μία εξίσωση με πολλούς αγνώστους, η οποία παίζεται ταυτοχρόνως σε επίπεδο εμπορικό, επενδυτικό αλλά και γεωπολιτικό – με τον Περσικό Κόλπο να κρατά βεβαίως τα πρωτεία του διεθνούς ενδιαφέροντος, όσο συνεχίζεται το μπρα-ντε-φερ του Ντόναλντ Τραμπ με τον αγιατολλάχ Χαμενεΐ.
H Aramco εγγυητής
Οι αγορές, πάντως, κινούνται μέχρι στιγμής ψύχραιμα – επηρεαζόμενες ασφαλώς από την ευρύτερη εικόνα που δεν είναι διόλου μονοσήμαντη.
Άλλωστε ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στο διεθνές ενεργειακό παιχνίδι, η σαουδαραβική Aramco, διαβεβαιώνει διά του γενικού διευθυντή της ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα να καλύψει τη ζήτηση, μέσω των αγωγών της και των λιμανιών της Ερυθράς Θάλασσας, ακόμη και αν διαταραχθεί η ναυσιπλοΐα στα Στενά του Χορμούζ. "Ασφαλώς ανησυχούμε με ό,τι συμβαίνει. Όμως έχουμε περάσει από κρίσεις και στο παρελθόν και πάντα ανταποκριθήκαμε στις δεσμεύσεις μας έναντι των πελατών. Διαθέτουμε την ευελιξία και τη διαθέσιμη παραγωγική δυναμικότητα για κάτι τέτοιο" τόνισε μιλώντας στο Bloomberg ο Αμίν Νάσερ – και υπενθύμισε ότι η μέση ημερήσια παραγωγή της Aramco κυμαίνεται στα 10 εκατ. βαρέλια, με μέγιστη δυνατότητα τα 12 εκατ. βαρέλια.
Η απαισιόδοξη εκδοχή
Άλλοι, πάλι, είναι λιγότερο αισιόδοξοι. Όπως τόνισε μιλώντας στο δίκτυο CNBC ο ιρανικής καταγωγής πρόεδρος της Facts Global Energy, Φερεϊντούν Φεσαρακί, οι πιθανότητες μιας στρατιωτικής σύγκρουσης Ιράν-ΗΠΑ, που θα διατάρασσε τη διεθνή τροφοδοσία, ξεπερνούν το 50%. Το ότι ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται την προηγούμενη εβδομάδα να ακύρωσε, δέκα λεπτά από την εκτέλεσή της, τη διαταγή βομβαρδισμού τριών στόχων στο Ιράν, σε απάντηση προς την κατάρριψη αμερικανικού μη επανδρωμένου κατασκοπευτικού αεροσκάφους, δεν εκτονώνει ασφαλώς την ένταση. Πόσω μάλλον που τη Δευτέρα ακολούθησε η επιβολή νέων αμερικανικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν, ακόμη και προσωπικά στον ανώτατο ηγέτη αγιατολλάχ Αλί Χαμενεΐ, με την κυβέρνηση της Τεχεράνης να απαντά ότι η Ουάσινγκτον έκλεισε την πόρτα στη διπλωματία και ότι στον Λευκό Οίκο "έχει εγκατασταθεί η νοητική υστέρηση".
Κατά τον Φεσαρακί, τυχόν υλοποίηση των αεροπορικών πληγμάτων εναντίον του Ιράν θα επέφερε άμεση εκτίναξη της τιμής κατά 5 έως 10 δολάρια ανά βαρέλι. Και, πάντως, η πιθανότητα κλιμάκωσης της έντασης αυξάνεται, παρά μειώνεται, με τον καιρό.
Όπως έδειξαν και οι "ορφανές" επιθέσεις δολιοφθοράς εναντίον πετρελαιοφόρων στον Κόλπο του Ομάν το προηγούμενο διάστημα, τα ασφάλιστρα των πλοίων που εισέρχονται στον Περσικό Κόλπο κινδυνεύουν να καταστούν απαγορευτικά. Μπροστά στον οικονομικό στραγγαλισμό της Ισλαμικής Δημοκρατίας που επέφερε τον Μάιο η διεύρυνση των αμερικανικών κυρώσεων, οι Ιρανοί ιθύνοντες διαμηνύουν ότι αν η χώρα τους εμποδιστεί να εξάγει το πετρέλαιό της, δεν θα αφήσουν να εξάγει από την περιοχή και κανένας άλλος.
Αμερικανικές βλέψεις
Αλλά και του Τραμπ το παιχνίδι είναι πολύ σύνθετο. Όπως σημείωσε μέσω Twitter το 91% των αναγκών της Κίνας και το 62% των αναγκών της Ιαπωνίας καλύπτονται από πετρέλαιο που περνά τα Στενά του Χορμούζ, ενώ οι ΗΠΑ, αντιθέτως έχουν καταστεί ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας στον κόσμο και δεν χρειάζεται να είναι παρούσες στη Μέση Ανατολή για να προστατεύουν δίχως ανταλλάγματα τη ναυσιπλοΐα προς όφελος τρίτων.
Με άλλα λόγια, η επαπειλούμενη εκτίναξη του πετρελαϊκού κόστους μπορεί να αποτελέσει, μαζί με τον εν εξελίξει εμπορικό πόλεμο, άλλο ένα όπλο για τη συνολική ανάσχεση της ισχύος της (ενεργειακά εξαρτημένης) Κίνας, αλλά και για την άσκηση πίεσης προς προνομιακούς εισαγωγείς ιρανικού πετρελαίου, όπως η Ινδία και η Τουρκία, ώστε να παραιτηθούν από τα σχέδια προμήθειας ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400.
Την ίδια στιγμή η (ελεγχόμενη) ένταση στον Περσικό Κόλπο επιτρέπει στον αμερικανικό κλάδο σχιστολιθικών υδρογονανθράκων να παραμένει κερδοφόρος – κάτι για το οποίο χρειάζονται τιμές περί τα 70 δολάρια ανά βαρέλι.
Τοπίο καχεξίας
Τίποτε δεν δείχνει ότι τέτοια επίπεδα μπορούν να επιτευχθούν με μόνη τη φυσική ροή των πραγμάτων. Ακριβέστερα, η Άπω Ανατολή (στην οποία θα συγκεντρώνεται την επόμενη 15ετία όλη η αύξηση της διεθνούς ζήτησης, όσο η Δύση θα προωθεί την "ενεργειακή μετάβασή" της) διανύει περίοδο καχεξίας.
Σύμφωνα με την έκθεση Ιουνίου της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ) η πετρελαϊκή κατανάλωση της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας παρουσίασε μεγαλύτερη του αναμενόμενου μείωση τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, ενώ και στην Ινδία η αύξηση περιορίστηκε στα 25.000 βαρέλια ημερησίως, έναντι 225.000 το πρώτο τρίμηνο του 2018.
Η πτώση της ζήτησης καυσίμων στην Κίνα ανήλθε σε διψήφιο ποσοστό, ενώ ο πολλαπλασιασμός των διυλιστηρίων που τίθενται σε λειτουργία στην ευρύτερη περιοχή (της Hengli στο Νταλιάν, της Rongsheng στο Ζουσάν, the Hengyi στο Μπρουνέι) εντείνει τον ανταγωνισμό και πιέζει προς τα κάτω τις τιμές.
Για δεύτερο κατά σειρά μήνα η ΙΕΑ περιέκοψε τον Ιούνιο τις εκτιμήσεις της για τη διεθνή κατανάλωση το 2019 στα 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ενώ η Morgan Stanley κάνει λόγο για 1 εκατ. βαρέλια και η JPMorgan Chase για 800.000 μόλις. Για το 2020 η ΙΕΑ αναμένει ανάκαμψη της ζήτησης στα 1,4 εκατ. βαρέλια, αλλά και εκτίναξη της παραγωγής στα 2,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Τι θα κάνει ο ΟΠΕΚ+;
Σε αυτό το τοπίο, η συνεδρίαση που πρόκειται να έχει τις δύο πρώτες μέρες του Ιουλίου στη Βιέννη ο ΟΠΕΚ+ (που συνασπίζει τα παλαιά μέλη του καρτέλ και τη Ρωσία), για να αποφασισθούν τα επίπεδα παραγωγής για το υπόλοιπο του έτους, πρόκειται να αποτελέσει μια δύσκολη άσκηση εξισορρόπησης της αγοράς. Ήδη τα συμφωνημένα επίπεδα παραγωγής βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2014 και η επικρατούσα εκτίμηση είναι ότι οι ισχύουσες περικοπές θα παραταθούν – ίσως όμως αυτό να μην είναι αρκετό. Ωστόσο, ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντρ Νόβακ έσπευσε τη Δευτέρα να προειδοποιήσει ότι καμία απόφαση δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητη.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment