Στην επιβεβαίωση της αξιολόγησης για το αξιόχρεο της Ελλάδα στο BB (low), αναβαθμίζοντας ωστόσο το trend από σταθερό σε θετικό, προχώρησε ο καναδικός οίκος αξιολόγησης DBRS. Υπενθυμίζεται ότι στην προηγούμενη αξιολόγησή του στις 4 Μαΐου 2019, ο οίκος είχε αναβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας κατά μία βαθμίδα, στο BB (low) από B (high), αλλάζοντας παράλληλα το trend από θετικό σε σταθερό.
Σύμφωνα με τον οίκο, η επιβεβαίωση της αξιολόγησης αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι η Ελλάδα ανακάμπτει μετά τα χρόνια της κρίσης και βρίσκεται πλέον στο τρίτο διαδοχικό έτος ανάπτυξης, επιτυγχάνοντας τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ διαθέτει ένα μεγάλο "μαξιλάρι” που επιτρέπει την εκπλήρωση των ακαθάριστων αναγκών δανεισμού της για περίπου δύο χρόνια και παράλληλα το κόστος δανεισμού της από τις αγορές έχει επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα.
Ο οίκος σημειώνει, ωστόσο, ότι το δημόσιο χρέος παραμένει σε υψηλά επίπεδα, με την κυβέρνηση να εκτιμά ότι θα διαμορφωθεί στο 173,3% του ΑΕΠ στα τέλη του 2019. Προσθέτει, πάντως, ότι είναι θετικό το γεγονός πως το χρέος έχει πολύ μεγάλο ορίζοντα ωρίμανσης καθώς και ότι το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται στην κατοχή των ευρωπαϊκών θεσμών (ΕΕ).
Η DBRS προσθέτει, πάντως, ότι από την τελευταία αξιολόγησή της, η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο από πολλές απόψεις, γεγονός που την οδήγησε να προχωρήσει σε αναβάθμιση των προοπτικών της χώρας (trend) σε θετικές από σταθερές.
Όπως σημειώνει, υπάρχει νέα κυβέρνηση με ισχυρή δέσμευση και δυναμική για να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα. Επιπλέον, έχει αποκαταστήσει την πρόσβαση στις αγορές, ενώ επιπρόσθετα η Ελλάδα είναι σε τροχιά να αποπληρώσει 2,7 δισ. ευρώ ακριβών δανείων του ΔΝΤ. Επιπλέον, το πρόγραμμα "Ηρακλής" αναμένεται να στηρίξει τις τράπεζες στην προσπάθεια να απομακρύνουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα από τους ισολογισμούς τους, ενώ επισημαίνει και την πλήρη άρση των capital controls τον Σεπτέμβριο.
Η DBRS τονίζει ότι θα υπάρξει αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου αν: α) συνεχιστεί η εφαρμογή των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη της μελλοντικής οικονομικής ανάπτυξης, β) διατηρηθεί η συμμόρφωση με το πρόγραμμα μεταμνημονιακής εποπτείας, γ) εδραιωθεί περαιτέρω η πρόσβαση της χώρας στις αγορές ομολόγων και δ) συνεχιστεί η βελτίωση της χρηματοοικονομικής "υγείας" των τραπεζών.
Στον αντίποδα, παράγοντες που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια υποβάθμιση είναι: α) η αναστροφή ή το πάγωμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, β) μια σημαντική δημοσιονομική απόκλιση ή γ) μια νέα αστάθεια του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η νέα κυβέρνηση δείχνει ισχυρή δέσμευση στις μεταρρυθμίσεις
Η DBRS σημειώνει ότι οι εκλογές της 7ης Ιουλίου έφεραν στην κυβέρνηση το κεντροδεξιό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, με πλειοψηφία 158 εδρών, που είναι η πρώτη μονοκομματική κυβέρνηση στην Ελλάδα μετά από σχεδόν 10 χρόνια. Προσθέτει, δε, ότι το αποτέλεσμα των εκλογών δίνει στον ηγέτη της Νέας Δημοκρατίας και πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη ισχυρή εντολή για την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού του προγράμματος.
Επιπλέον, η DBRS θεωρεί ότι η απόφαση του Κοινοβουλίου να αποσυνδέσει την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από τις πρόωρες εκλογές είναι θετική εξέλιξη, καθώς θα μειώσει πιθανότατα τον κίνδυνο πρόωρων εκλογών και θα αυξήσει τη σταθερότητα της κυβέρνησης.
Οι προοπτικές ανάπτυξης βελτιώνουν τις μεταρρυθμιστικές και δημοσιονομικές προσπάθειες
Σύμφωνα με την DBRS, η ελληνική οικονομία κινείται σε τροχιά ανάκαμψης για τρίτη συνεχή χρονιά. Η αύξηση του ΑΕΠ επιταχύνθηκε το 2018 σε 1,9%, από 1,5% το 2017, λόγω των ισχυρότερων εξαγωγών και της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι εξαγωγές αποτέλεσαν κύριο αρωγό της ανάκαμψης, αντανακλώντας τη σημαντική βελτίωση της συνεισφοράς των εξαγωγών στο ΑΕΠ από 19% το 2009 σε 36% το 2018. Σημειώνει επίσης ότι μετά από μια αδύναμη εκκίνηση τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, η οικονομία επιταχύνθηκε το β΄ τρίμηνο του 2019 σημειώνοντας σταθερό ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1,9%, που οδηγήθηκε και πάλι κυρίως από τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών και την ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης. Ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε στο 107,2 τον Σεπτέμβριο, κοντά σε υψηλό 12 ετών, ενώ η εμπιστοσύνη των καταναλωτών βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2000.
Σε ό,τι αφορά τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, ο οίκος αναμένει ότι θα φτάσει το 2% φέτος και να επιταχυνθεί στο 2,8% σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις, υποστηριζόμενος από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Μεταρρυθμίσεις οι οποίες αποσκοπούν στην άρση των εμποδίων στην υλοποίηση επενδύσεων. Επιπλέον, τονίζει ότι τα δημοσιονομικά μέτρα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2020, στρέφουν τη δημοσιονομική πολιτική προς μέτρα στήριξης της ανάπτυξης.
Ο οίκος επισημαίνει επίσης ότι το αναπτυξιακό νομοσχέδιο έχει επικυρωθεί από το ελληνικό κοινοβούλιο, και αποσκοπεί στη στήριξη της παραγωγικότητας και στην ενίσχυση της ανάπτυξης, μειώνοντας τη γραφειοκρατία που στο παρελθόν αποτελούσε "βαρίδι” για τις ιδιωτικές επενδύσεις. Τονίζει ακόμη, ότι μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνει ότι η πλήρης εφαρμογή των μέτρων θα μπορούσε να προσθέσει τουλάχιστον 5 ποσοστιαίες μονάδες στο πραγματικό ΑΕΠ τα επόμενα 10 χρόνια. Επιπλέον, σημειώνει ότι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας συνέβαλαν στην αύξηση της απασχόλησης και στη μείωση του ποσοστού ανεργίας. Η ανεργία μειώθηκε σε 16,9% τον Ιούλιο του 2019 από 19,1% τον Ιούλιο του 2018, αν και παραμένει η υψηλότερη στην ΕΕ.
Η DBRS θεωρεί ότι η ισχυρή δέσμευση στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια θα οδηγήσει σε νέες κινήσεις και θα διασφαλίσει τις μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη υιοθετηθεί. Γεγονός που ενισχύει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας και, ως εκ τούτου, οδήγησε σε αύξηση της ποιοτικής αξιολόγησης της DBRS για το "πολιτικό περιβάλλον".
Υψηλό το χρέος, αλλά με πρόβλεψη μείωσης
Σε ό,τι αφορά το χρέος, η DBRS επισημαίνει ότι μετά την κορύφωσή του στο 181,1% το 2018, ο δείκτης χρέους εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στο 173,3% το 2019 και προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 167,8% το 2020, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, η Ελλάδα αναμένεται να προχωρήσει σε ένα κατάλληλο μείγμα φιλικών προς την ανάπτυξη δημοσιονομικών πολιτικών, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Ο οίκος σημειώνει ότι το χρέος παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδο, ωστόσο, το γεγονός ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ κατέχουν περίπου το 70% είναι θετικό, καθώς εξασφαλίζεται η μεγάλη διάρκεια ωρίμανσης καθώς και η χρηματοδότηση του μεγαλύτερου μέρους του με πολύ χαμηλά επιτόκια.
Επιπλέον, προσθέτει ότι η Ελλάδα εφαρμόζει μια στρατηγική μείωσης των ακριβών δανείων. Αυτό το μήνα, τα διοικητικά συμβούλια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) συμφώνησαν να παραιτηθούν από το waiver, δηλαδή την υποχρέωση της Ελλάδα να ξεπληρώσει και τα δικά τους δάνεια αν προχωρήσει στη πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους περίπου 2,7 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ.
Ακόμη, η DBRS σημειώνει ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο ως προς την εδραίωση της πρόσβασής της στην αγορά ομολόγων. Όπως τονίζει, κατά το πρόσφατο "άνοιγμα” του 10ετούς ομολόγου τον Οκτώβριο, η Ελλάδα άντλησε 1,5 δισ. ευρώ με ιστορικά χαμηλό επιτόκιο 1,5%. Πέρα από τη βελτίωση του περιβάλλοντος στις διεθνείς αγορές ομολόγων, το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει επίσης την αυξανόμενη εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία, προσθέτει.
Η DBRS θεωρεί ότι η εφαρμογή πολιτικών φιλικών προς την ανάπτυξη, με παράλληλη διατήρηση της διαφάνειας στα δημοσιονομικά και με ταυτόχρονη διατήρηση του "μαξιλαριού” ρευστότητας, που ανέρχεται συνολικά σε 30 δισ. ευρώ, λειτουργεί υποστηρικτικά για τη βελτίωση της εμπιστοσύνης των αγορών. Το σημαντικό αυτό απόθεμα που μειώνει τον κίνδυνο αποπληρωμής οδήγησε, όπως τονίζει ο οίκος, σε ανοδική αναθεώρηση του δομικού στοιχείου "χρέος και ρευστότητα".
Επιτυγχάνονται οι στόχοι πρωτογενών πλεονασμάτων
Επίσης, η DBRS σημειώνει ότι από το 2010, η Ελλάδα έχει επιτύχει μια πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή, με τη σωρευτική βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου να υπερβαίνει τις 11 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2018. Το 2018 η Ελλάδα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα 4,3% του ΑΕΠ, αρκετά πάνω από το στόχο 3,5%, χάρη στα υψηλότερα από τα αναμενόμενα έσοδα και στην υποεκτέλεση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.
Στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2020, οι ελληνικές αρχές υπολογίζουν πρωτογενές πλεόνασμα 3,7% για το τρέχον έτος και 3,6% για το 2020, υψηλότερο του στόχου του 3,5%. Τα δημοσιονομικά μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση του φόρου ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ), τη μείωση των φορολογικών συντελεστών προσώπων και επιχειρήσεων και την ενίσχυση του συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών.
Σύμφωνα με τον οίκο, διάφορες μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής βελτίωσαν τη δημοσιονομική διαχείριση στην Ελλάδα, εκσυγχρονίζοντας το φορολογικό σύστημα και ενισχύοντας τη φορολογική συμμόρφωση.
Επίσης, τονίζει ότι είναι εμφανής η πρόοδος στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων, όσον αφορά την ανάπτυξη στο Ελληνικό, καθώς έχουν ξεπεραστεί τα γραφειοκρατικά κολλήματα. Η DBRS θεωρεί ότι η δέσμευση στην ατζέντα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων συμβάλλει στην άμβλυνση των κινδύνων για τις δημοσιονομικές προοπτικές και προστατεύει την Ελλάδα από πιθανά δημοσιονομικά σοκ.
Βήματα ενίσχυσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος
Ο οίκος σημειώνει, πάντως, ότι το υψηλό επίπεδο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, που είναι το υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου στα 75 δισ. ευρώ ή 43,6% των ακαθάριστων δανείων στα τέλη Ιουνίου του 2019, παραμένει πρόκληση για την Ελλάδα. Ωστόσο, προσθέτει ότι τα ανοίγματα που δεν εξυπηρετούνται βαίνουν μειούμενα, έχοντας υποχωρήσει περισσότερο από 30 δισ. ευρώ από την κορυφή τους τον Μάρτιο του 2016. Η μείωση οφείλεται κυρίως σε πωλήσεις και σε διαγραφές δανείων. Συμπληρώνει επίσης ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες επιδιώκουν να μειώσουν σημαντικά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους μέχρι τα τέλη του 2021 και έχουν υποβάλει ενημερωμένους επιχειρησιακούς στόχους στον SSM.
Υπογραμμίζει επίσης ότι στις 10 Οκτωβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την επιτάχυνση του σχεδίου "Ηρακλής” (HAPS) της Ελλάδας, που έχει στόχο να επιταχύνει τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών (NPEs). Αυτό, αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τους ισολογισμούς των τραπεζών, και να βοηθήσει στην αύξηση των δανείων προς τις επιχειρήσεις και να αντιστρέψει τη συρρίκνωση των τραπεζικών δανείων προς τα νοικοκυριά. Το HAPS, το οποίο περιλαμβάνει τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίου NPEs με περίπου 9 δισ. ευρώ κρατικών εγγυήσεων για τιτλοποιήσεις ανώτερης εξασφάλισης, θα μπορούσε να βοηθήσει τις τράπεζες να απαλλαγούν από περίπου 30 δισ. ευρώ επισφαλών δανείων, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Η DBRS θεωρεί ότι η εφαρμογή του "Ηρακλή” θα μπορούσε να βοηθήσει τις τράπεζες να "καθαρίσουν” τους ισολογισμούς τους καθώς και να ενισχύσει την ανάκαμψη της οικονομίας.
Βελτίωση ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών
Τέλος, ο οίκος σημειώνει ότι μετά από χρόνια μεγάλων ελλειμμάτων, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας εμφάνισε μείωση του ελλείμματός του πάνω από 10% του ΑΕΠ. Το 2018, το έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 2,9% του ΑΕΠ από 1,8% το 2017. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην εξασθένιση των εξαγωγών, η οποία, όμως, καλύφθηκε εν μέρει από την καλή πορεία του κλάδου υπηρεσιών. Η ισχυρή απόδοση του ισοζυγίου υπηρεσιών οφείλεται κατά κύριο λόγο στη βελτίωση του ταξιδιωτικού ισοζυγίου με αύξηση των αφίξεων τουριστών κατά σχεδόν 20% το διάστημα 2016-2018.
Συνολικά, οι ελληνικές εξαγωγές έχουν αυξηθεί σημαντικά, λόγω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, οι καθαρές εξωτερικές υποχρεώσεις της Ελλάδας παραμένουν υψηλές στο 143,8% του ΑΕΠ το 2018, από 88,8% το 2011, αντανακλώντας κυρίως το εξωτερικό χρέος του δημόσιου τομέα. Αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα λόγω του μακροπρόθεσμου ορίζοντα των δανείων του εξωτερικού επίσημου τομέα προς τον δημόσιο τομέα.
Σημειώνεται ότι ο καναδικός οίκος DBRS κλείνει ουσιαστικά σήμερα τον κύκλο των προγραμματισμένων αξιολογήσεων της πιστοληπτικής ικανότητα της Ελλάδας για το 2019.
Μετά την κίνηση της S&P την περασμένη Παρασκευή, η οποία ουσιαστικά "άνοιξε" τον δρόμο των αναβαθμίσεων της Ελλάδας μετά τις εκλογές του Ιουλίου, η αγορά ανέμενε ευρέως "καλά νέα" και από την DBRS σήμερα. Οι περισσότερες εκτιμήσεις μιλούσαν για αναβάθμιση των προοπτικών της χώρας σε θετικές από σταθερές που τις είχε θέσει κατά την αξιολόγηση του Μαΐου, όπερ και εγένετο, αν και υπήρχαν και κάποιες πολύ πιο αισιόδοξες προβλέψεις για αναβάθμιση και του rating της Ελλάδας, που θα έφερνε τη χώρα δύο βαθμίδες μακριά από τo investment grade και από το QE, και που θα αποτελούσε "ορόσημο" για την αγορά.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Moody’s έχει την πιο "αυστηρή" αξιολόγηση καθώς βαθμολογεί ακόμα την Ελλάδα τέσσερα σκαλοπάτια κάτω από την "επενδυτική βαθμίδα". Ωστόσο η αγορά δεν αποκλείει μία έκτακτη αναβάθμιση από το οίκο, μετά και τις πολύ θετικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί από τον Αύγουστο όταν και είχε δώσει το τελευταίο του review. Σε αυτές τις εξελίξεις συμπεριλαμβάνονται η πλήρης άρση των capital controls, η περαιτέρω ραγδαία πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων και η έκκριση του σχεδίου "Ηρακλής" από την Κομισιόν.
Πηγή: capital.gr
Leave a comment