Παραδοχή σημαντικών προκλήσεων στην οικονομία

Η κυβέρνηση παραδέχεται ότι η ελληνική οικονομία θα έχει βραδύτερη ανάπτυξη: κατά 2,3% φέτος (έναντι 2,5% που προέβλεπε ο προϋπολογισμός), η οποία θα γίνεται ακόμη πιο αργή, προς το 2% το 2023. Η εν λόγω παραδοχή, που επιβεβαιώνει σχετικό ρεπορτάζ της Εφημερίδας "Κεφάλαιο", περιλαμβάνεται στο "Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2019", το οποίο έστειλε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες.

Στο ίδιο κείμενο των 81 σελίδων η κυβέρνηση εκτιμά επίσης ότι η άνοδος των εξαγωγών θα αρχίσει να επιβραδύνεται από φέτος, αλλά και ότι θα παρατηρηθεί εισαγωγική "έκρηξη". Παραδέχεται επίσης ότι οι κρατικές επενδύσεις θα μειώνονται από το 2020 και μετά.

Υπολογίζει επίσης σε πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από το 4% του ΑΕΠ έως και το 2022 (σε όρους Eurostat), ενώ αναφέρει ότι δημιουργούν "τον δημοσιονομικό χώρο για αλλαγή του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής".

Ωστόσο, η κυβέρνηση παραδέχεται ότι υπάρχουν ακόμη μεγάλες ανισορροπίες στην οικονομία ("κόκκινα" δάνεια, επενδυτικό κενό, χαμηλές εξαγωγές κ.λπ). Και δηλώνει ότι η διόρθωση των ανισορροπιών "αποτελεί σημαντική πρόκληση και θα απαιτήσει διαρθρωτικού τύπου μεταβολές".

Δέχεται επίσης ότι υπάρχει υστέρηση σε όρους παραγωγικότητας και αναπτύσσει τους 10 άξονες πολιτικής που θα ακολουθήσει στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων.

Η έκθεση - δέσμευση

Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε στις Βρυξέλλες -όπως υποχρεούται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου- το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2019. Είναι το πρώτο που υποβάλλεται μετά την ολοκλήρωση του "προγράμματος" και επιχειρεί να "συντονισθεί" με την κριτική των θεσμών για υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες αλλά και τις άλλες εκθέσεις που προηγήθηκαν από την Κομισιόν.

Με βάση την εν λόγω έκθεση αλλά και ένα ακόμη κείμενο δεσμεύσεων (Πρόγραμμα Σταθερότητας), θα εκδοθούν συστάσεις (CSRs) από την Κομισιόν που θα επικυρωθούν από το Eurogroup. Για αυτές θα κριθεί στην συνέχεια, ενώ θα πρέπει να "κουμπώσουν" με τις συστάσεις της ενισχυμένης εποπτείας.

Πλεονάσματα

"Οι θετικές δημοσιονομικές επιδόσεις εκτιμάται ότι θα διατηρηθούν μεσοπρόθεσμα, εξασφαλίζοντας την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και, ταυτόχρονα, δημιουργώντας τον δημοσιονομικό χώρο για αλλαγή του μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής με τρόπο φιλικό προς την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική μέριμνα", αναφέρεται στην κυβερνητική έκθεση.

Επαναλαμβάνει τις δημοσιονομικές προβλέψεις του Κρατικού Προϋπολογισμού 2019 για πρωτογενές πλεόνασμα στο 4,7% του ΑΕΠ (4,1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον ορισμό της Ενισχυμένης Εποπτείας) φέτος. Για τα επόμενα χρόνια εκτιμά ότι το πλεόνασμα (σε όρους Eurostat/ESA 2010) θα είναι πάνω από το 4% του ΑΕΠ (στο 4,0 % το 2020, στο 4,2% το 2021 και στο 4,6% το 2022). Το Ακαθάριστο Χρέος Γενικής Κυβέρνησης υπολογίζεται ότι θα αποκλιμακωθεί προς το 170,6% του ΑΕΠ το 2022 (σ.σ.: ταχύτερη αποκλιμάκωση από ό,τι αναφερόταν στον προϋπολογισμό).

Οικονομικές προοπτικές

Εκτιμά, ακόμη, ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ εκτιμάται στο 2,3% το 2019 και το 2020. Η ιδιωτική κατανάλωση (+1,0% το 2019 και +1,2% το 2020) αναμένεται να υποστηριχθεί από τις θετικές προσδοκίες και τη βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών χάρη στις συνεχιζόμενες θετικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Οι επενδύσεις προβλέπεται να εισέλθουν σε μια σταθερή θετική τροχιά (3,9% το 2019 και 12,9% το 2020), αλλά στη συνέχεια θα επιβραδυνθούν.

Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να έχουν άνοδο 5,9% το 2019 και 5,4% το 2020. "Παρ’ όλα αυτά, η συνεισφορά των καθαρών εξαγωγών στην ανάπτυξη προβλέπεται να είναι οριακή μεσοπρόθεσμα, καθώς η ζήτηση για επενδύσεις αναμένεται να ωθήσει σε άνοδο τις εισαγωγές", επισημαίνεται.

Για τις επενδύσεις στο κείμενο δεν καταγράφεται λεκτικά η επιβράδυνση τους . Αναφέρεται ότι θα αυξηθούν σωρευτικά κατά περίπου 37% μεταξύ των ετών 2018-2022.

Παραδοχή ανισορροπιών

Στην έκθεση επαναλαμβάνονται τα "ευρήματα" της Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα (Country Report Greece 2019), αλλά και της Εμπεριστατωμένης Επισκόπησης (in-depth Review) λόγω του κινδύνου ύπαρξης μακροοικονομικών ανισορροπιών. Αναφέρεται στην "ύπαρξη υπερβολικών ανισορροπιών (excessive imbalances)" σε τομείς στους οποίους η έκταση της κρίσης και της ύφεσης των προηγούμενων ετών στην πραγματική οικονομία έχει αφήσει ισχυρά κατάλοιπα.

Η κυβέρνηση, περιγράφοντας την έκθεση της Επιτροπής, επισημαίνει ότι οι ανισορροπίες "αναφέρονται στο υψηλό επίπεδο του λόγου του δημοσίου χρέους πρoς το ΑΕΠ, στην αρνητική καθαρή επενδυτική θέση της χώρας, στο ύψος του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs), στο υψηλό ποσοστό ανεργίας, καθώς και στους χαμηλούς ρυθμούς δυνητικής μεγέθυνσης και παραγωγικότητας".

Μάλιστα παραδέχεται ότι, αν και οι γενεσιουργές αιτίες των περισσότερων εκ των ανισορροπιών αυτών έχουν πλέον αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, η αντιμετώπιση των συσσωρευμένων ανισορροπιών που το πρόσφατο παρελθόν έχει κληροδοτήσει "απαιτούν συνέχιση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας με έμφαση σε μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τη δυνητική μεγέθυνση και τον διατηρήσιμο και συμπεριληπτικό χαρακτήρα της ανάπτυξης".

Διαρθρωτικές προκλήσεις

Κάνει λόγο για υλοποίηση σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων κατά τα προηγούμενα έτη. Ωστόσο επισημαίνει ότι "οι μεταρρυθμίσεις αυτές δεν έχουν μεν οδηγήσει σε πλήρη αναίρεση του συνόλου των συσσωρευμένων επιπτώσεων της κρίσης -κάτι που σε κάποιες από τις παραπάνω περιπτώσεις θα ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατο- έχουν όμως βελτιώσει σημαντικά την αποτελεσματικότητα και τη λειτουργικότητα του θεσμικού και επιχειρησιακού πλαισίου".

Η κυβέρνηση κάνει σαφές ότι η διόρθωση των ανισορροπιών δεν θα είναι μία αυτόματη διαδικασία. "Αντιθέτως, η διόρθωση αυτή αποτελεί σημαντική πρόκληση και θα απαιτήσει διαρθρωτικού τύπου μεταβολές". Και περιγράφει στην έκθεση τους άξονες για την αντιμετώπισή τους.

Επίσης, το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2019 περιλαμβάνει ενότητες αφιερωμένες στην ανάλυση των εθνικών στόχων στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Σε αυτό το πλαίσιο αποδέχεται ότι οι εθνικοί στόχοι που έχουν τεθεί για το επίπεδο του ποσοστού απασχόλησης και για τη μείωση του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας "είναι οι μόνοι για τους οποίους οι πιθανότητες επίτευξης είναι μάλλον περιορισμένες, γεγονός που επίσης οφείλεται εξ ολοκλήρου στις ιδιαίτερα αρνητικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης".

Οι άξονες μεταρρυθμίσεων

"Η βελτίωση της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας ανάγεται σε κεντρική προτεραιότητα στη νέα περίοδο που ξεδιπλώνεται μετά από την ολοκλήρωση των προγραμμάτων προσαρμογής με στόχο την αντιμετώπιση δομικών αδυναμιών του εγχώριου παραγωγικού συστήματος" αναφέρει η κυβέρνηση. "Οι αδυναμίες αυτές αποτυπώνονται στην υστέρηση της ελληνικής οικονομίας στο πεδίο της παραγωγικότητας. Η ωριαία παραγωγικότητας της εργασίας ήταν χαμηλότερη το 2017 έναντι του μ.ο. της Ε.Ε κατά περίπου 35% (Ελλάδα = 64,1 Ε.Ε. 28 = 100, 2017)" παραδέχεται.

"Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται διαχρονικά από χαμηλή εξωστρέφεια σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, σημαντική πρόοδος έχει όμως σημειωθεί κατά τα προηγούμενα έτη" αναφέρεται. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών ανήλθαν στο 33% του ΑΕΠ το 2017, από 19% το 2009. "Στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης είναι οι εξαγωγές να υπερβούν το 50% πριν από το 2025", επισημαίνεται και αναλύεται σχέδιο δράσης που εκπονήθηκε από το ΥπΟΙΑΝ σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) και τον φορέα "Enterprise Greece".

Για τη διασύνδεση της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής με το κοινοτικό πλαίσιο (Ετήσια Επισκόπηση για την Ανάπτυξη) αναφέρεται ότι οι προτεραιότητες είναι εναρμονισμένες και καταγράφονται οι βασικότερες από αυτές:

-Υλοποίηση επενδύσεων υψηλής ποιότητας

-Αύξηση παραγωγικότητας

-Θεσμική ποιότητα

-Βελτίωση επιχειρηματικού περιβάλλοντος

-Συμπεριληπτική ανάπτυξη

-Εξασφάλιση μακροοικονομικής σταθερότητας και υγιών δημόσιων οικονομικών

-Οικονομία χαμηλών εκπομπών / Κυκλική Οικονομία

-Μείωση επενδυτικού χάσματος στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης

-Ενίσχυση σχέσεων μεταξύ επιστήμης-έρευνας και επιχειρήσεων

-Κοινωνικές Επενδύσεις (εκπαίδευση, παιδιά, οικογένεια)

-Άμβλυνση περιφερειακών και χωρικών ανισοτήτων

-Αναβάθμιση και ανάπτυξη υποδομών